Σκέψεις αργές

.
Στη Φυσική το μέτρο της αταξίας ενός συστήματος εκφράζεται με ένα μέγεθος που λέγεται εντροπία. Όσο μεγαλύτερη η αταξία, τόσο μεγαλύτερη η εντροπία. Η συνολική εντροπία του Σύμπαντος, δηλαδή η αταξία του, αυξάνεται μονότονα. Λέμε ότι το βέλος του χρόνου δείχνει προς την κατεύθυνση αύξησης της εντροπίας. Αυτό απλά σημαίνει ότι, όσο ο χρόνος προχωράει, η συνολική αταξία συνεχώς μεγαλώνει.

Κάθε οντότητα, έμβια ή μη, είναι μια έκφραση τάξης. Διότι έχει δομή. Στην αταξία δεν μπορεί να εντοπιστεί οντότητα, ταυτότητα, ετερότητα. Το χάος δεν έχει πρόσωπο. Χαρακτηριστικά, αν το Σύμπαν είναι ανοιχτό (δηλαδή αν εξακολουθήσει να διαστέλλεται για πάντα), τότε η κατάληξή του θα είναι η διάλυση: ένας ωκεανός από σωματίδια και ακτινοβολία. Οι οργανωμένες δομές, όπως οι γαλαξίες, οι αστέρες, οι πλανήτες, τα έμβια, θα έχουν διαλυθεί ή απομείνει ελάχιστες. Το Σύμπαν θα είναι ένα κατασκότεινο και βουβό μέρος όπου τίποτα δε θα συμβαίνει. Η θερμοκρασία θα τείνει προς το απόλυτο μηδέν και, σε άπειρο χρόνο, θα πάψει κάθε κίνηση της ύλης – θα παραμείνει η διαστολή του χωροχρόνου. Αυτή η κατάληξη ονομάζεται θερμικός θάνατος.

Φαίνεται ότι συνειδητά ή υποσυνείδητα οι άνθρωποι αντιλαμβανόμαστε την αναπόφευκτη ταύτιση της αταξίας με τον θάνατο. Γι’ αυτό, την αποστρεφόμαστε, βρίσκουμε παρηγοριά στην τάξη, στο κάλλος. Αν το βέλος της εντροπίας δείχνει προς την αταξία, το βέλος της αυτοσυντήρησης δείχνει, πεισματικά πλην μάταια, προς την τάξη.

Η τέχνη δημιουργεί τάξη. Μέσα από μια θάλασσα λέξεων, όπου καμιά οντότητα, ετερότητα, ταυτότητα δεν μπορεί να εντοπιστεί, γεννιέται ένα ποίημα, μια δομή που μπορεί να διακριθεί και να αναγνωριστεί, συνεπώς διαθέτει οντότητα, ταυτότητα, ετερότητα. Από μια απειρία δυνατοτήτων και συνδυασμών γεννιέται ένα έργο ζωγραφικής ή μια μελωδία. Η εντροπία τοπικά μειώνεται, η τάξη τοπικά κυριαρχεί, εκ του μη όντος συστήνεται κάλλος.

Η επιστήμη δημιουργεί τάξη. Συστηματοποιεί, κατατάσσει, ταξινομεί, συνάγει. Οι απειρίες φαινομένων ανάγονται σε λίγους, μετρημένους νόμους. Προκύπτει οικοδόμημα κατανοητό και ερμηνευτικό, εργαλείο ανάγνωσης του παρόντος, συμπερασμού του παρελθόντος και πρόβλεψης του μέλλοντος.

Μια κατασκευή, ένα προϊόν, ένα τεχνολογικό έργο είναι εκφάνσεις τάξης. Έχουν δομή και ενσωματώνουν κανόνες, νόμους, αλγόριθμους.

Κάθε έκφραση τάξης, από μια συμφωνία κλασικής μουσικής έως ένα ρούχο ή ένα κινητό τηλέφωνο, αποτελεί παρηγοριά, παραμυθία, θαλπωρή, μια μικρή νίκη της ζωής, που ξορκίζει την ενθύμηση του αναπόφευκτου τέλους.

Ρομπέν

Μετανοείτε

.
Έχετε πολύ διάβασμα σήμερα.

Στο άρθρο του «Το 2025 κι εμείς» στην Καθημερινή της Κυριακής ο Νίκος Κωνσταντάρας παρουσιάζει ζοφώδεις τις προοπτικές των οικονομικών και δημογραφικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η χώρα μας. Το σημείο χωρίς επιστροφή δεν τοποθετείται πια σε ένα απροσδιόριστο μακρινό μέλλον, αλλά ανησυχητικά κοντά. Ρίξτε μια ματιά στην «Έκθεση 2009 για τη βιωσιμότητα» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, από την οποία αντλεί τα δεδομένα του ο κ. Κωνσταντάρας. Πηγαίνετε στη σελίδα 106 και δείτε το γράφημα VII.8.1, το οποίο απεικονίζει την οικονομική βιωσιμότητα της Ελλάδας. Συγκρίνετέ το με το αντίστοιχο άλλων χωρών της ΕΕ. Το εμβαδόν που περικλείει η κόκκινη γραμμή αποτελεί μέτρο της οικονομικής βιωσιμότητας. (Η λογική του γραφήματος εξηγείται στη σελίδα 93.)

Εξίσου ανησυχητικά συμπεράσματα, όσον αφορά τα εθνικά μας θέματα, συνάγει ο Χρήστος Γιανναράς στη σημερινή του επιφυλλίδα με τίτλο «Αλλαγή κεντρικού προσανατολισμού;», στην ίδια εφημερίδα.

Ακατανόητο το γιατί κινδυνολογούν οι δύο αυτοί κύριοι. Ο Τζορτζίνο είναι εδώ. Το μέλλον είναι φωτεινό.

Ο Τζορτζίνο της πράσινης ανάπτυξης – ας τον λέμε για συντομία Τζίνο – τι σκοπεύει να κάνει για τη φλέγουσα υπόθεση των μεταλλείων Χαλκιδικής; Θα αντιδράσει στις πιέσεις των ευρώ και των δολαρίων; Προς το παρόν αντιδρούν οι κάτοικοι της Χαλκιδικής. Μόνο.

Για όσους δεν γνωρίζουν το φρικώδες ιστορικό των μεταλλείων Χαλκιδικής και το μέγεθος της επαπειλούμενης περιβαλλοντικής καταστροφής, που μόνο με πυρηνική καταστροφή μπορεί να συγκριθεί, μια σύντομη σύνοψη γίνεται εδώ. Το μέτρο της σοβαρότητας της κατάστασης δίνει με ανακοίνωσή του το Συμβούλιο Περιβάλλοντος του ΑΠΘ. Αν θέλετε να διαβάσετε περισσότερα, υπάρχει μεγάλος όγκος σχετικής πληροφορίας στην ιστοσελίδα του Παρατηρητηρίου Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων. Εκεί θα βρείτε επίσης φωτογραφίες και αποκαλυπτικά βίντεο από παρόμοιες εξορύξεις σε άλλες χώρες του κόσμου. Η ιστορία παντού η ίδια: τα άρματα του κέρδους πολτοποιούν κάτω από τις ερπύστριές τους ολόκληρους πληθυσμούς με τη συνεργία ξεπουλημένων κυβερνήσεων.

Αν είστε πολύ μπίζι για να τα δείτε όλα αυτά, μπορώ να σας το κάνω λιανά με δυο γραμμές: αν καμφθούν οι αντιστάσεις των κατοίκων και προχωρήσουν τα σχέδια της εταιρίας εξόρυξης, η Χαλκιδική είναι ξεγραμμένη. Καμένη γη. Κρανίου τόπος. Και όχι μόνο η Χαλκιδική. Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις θα βαρύνουν και τους όμορους νομούς. Αλλά σας παρακαλώ θερμά: μην επαφίεστε στη δική μου οπτική. Ψάξτε το μόνοι σας.

Βέβαια, εύκολα μπορεί να αποφανθεί κανείς ότι όλα τούτα είναι υπερβολές. Κινδυνολογίες. Συνομωσιολογίες. Έμμεση αντιπολιτευτική κίνηση. Μωρία του γράφοντος. Πιθανόν.

Εύκολα μπορεί να επαναπαυτεί κανείς στον αφελή πλην βολικό αφορισμό: «Έλα, μωρέ, τέτοια πράγματα δεν γίνονται». Ή στο προφανέστερα αφελές, αν όχι και βλακώδες: «Δεν θα τους αφήσουν να κάνουν τέτοιο πράμα». Ίσως.

Όμως. Το τι γίνεται και τι δεν γίνεται και το αν τους αφήνουν ή όχι μπορεί κανείς να το διαπιστώσει ανατρέχοντας στο παρελθόν. Θέλετε βοήθεια; Θυμηθείτε, για παράδειγμα, τον Ασωπό. Από το 1969 έως σήμερα τα λύματα εκατοντάδων βιομηχανιών (750 σήμερα) χύνονται στον ποταμό Ασωπό. Τα λύματα αυτά έχουν μολύνει ανεπανόρθωτα τον Ασωπό και τον υποκείμενο υδροφόρο ορίζοντα, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι κυριολεκτικά να πεθαίνουν (πενταπλασιασμός των θανάτων από καρκίνο στα Οινόφυτα μέσα σε 18 χρόνια). Τα τελευταία νέα λένε ότι βρέθηκε και στη γειτονική Εύβοια εξασθενές χρώμιο (η πιο καρκινογόνος ουσία που χύνεται στον Ασωπό). Φόβοι εκφράζονται ότι «μέρος των παράνομων απορρίψεων από τη Βοιωτία έχει μεταφερθεί στην Εύβοια, έπειτα από τις διαστάσεις που έλαβε το θέμα του Ασωπού τα τελευταία δύο χρόνια». Ε, βέβαια. Η Βοιωτία μπούκωσε. Πάμε παραδίπλα. Λέω, λοιπόν, ότι το θέμα του Ασωπού αποτελεί εγχώριο και διεθνές σκάνδαλο από το 1996. Ουδείς μέσα σε 13 χρόνια έδωσε λύση. Ουδείς. Ούτε πράσινος ούτε γαλάζιος ούτε μενεξεδής. Ακούς, καλέ μου, Τζίνο; Ουδείς.

Τι σας κάνει να πιστεύετε ότι ο Τζίνο και το πράσινο παρεάκι του θα πράξουν κάτι ωφελιμότερο (για την πόλη) στην υπόθεση των μεταλλείων Χαλκιδικής; Πείτε μου έναν λόγο.

Απαιτείται άμεση αφύπνιση. Έντονη μαζική αντίδραση. Αν δεν είναι ήδη αργά.

Μετανοείτε.

Ρομπέν

Καθαρές κουβέντες

.
Ας υποθέσουμε ότι είσαι στη Νέα Υόρκη για τουρισμό, αλλά ένα βράδυ χάνεσαι στον κυκεώνα της μητρόπολης. Ξαφνικά συνειδητοποιείς ότι περπατάς μόνος κι άοπλος στο Μπρονξ. Η ώρα είναι προχωρημένη και οι δρόμοι έρημοι. Από τη μια στιγμή στην άλλη βρίσκεσαι περικυκλωμένος: από κάθε κατεύθυνση απειλητικοί μαύροι, φουσκωμένοι από τα βάρη και τα αναβολικά, κραδαίνοντας λοστούς και ρόπαλα του μπέιζμπολ, συρρέουν κατά πάνω σου. Μόλις που έχεις χρόνο για μια προσευχή. Ας με βοηθήσει κάποιος, προσεύχεσαι. Ακριβώς τότε σκάει μύτη ένας ευτραφής, συμπαθέστατος κύριος και, σαν να μην τον αγγίζει διόλου ο κίνδυνος, έρχεται και στέκεται δίπλα σου.

«Ποιος είσαι;» τον ρωτάς.

«Είμαι αυτός που ψηφίστηκε από τη γειτονιά ως ο καταλληλότερος για να σε σώσει», απαντάει.

Μια ελπίδα γεννιέται μέσα σου.

«Θαυμάσια! Δεν έχουμε χρόνο! Τι βαστάς; Τι κρύβεις κάτω από το σακάκι σου; Μαχαίρι, πιστόλι, χειροβομβίδα;»

«Τίποτα», απαντάει ατάραχος.

«Τίποτα; Δεν έχεις τίποτα! ;»

«Έχω τίμιες προθέσεις», καταλήγει αφοπλιστικά.

Αυτήν την εικόνα έχω για τον Κώστα Καραμανλή. Ψηφίστηκε ως η μεγάλη ελπίδα σε μια πολύ κρίσιμη για τη χώρα στιγμή, μα έξι χρόνια αργότερα φαίνεται πως το μοναδικό όπλο που διέθετε ήταν οι τίμιες προθέσεις του. Νομίζω ότι το τελευταίο δεν αμφισβητείται σοβαρά. Νομίζω ότι είναι γενική η αίσθηση πως ο Κώστας Καραμανλής είναι ένας άνθρωπος συμπαθής, αρκούντως ευφυής, καλός για φίλος και έντιμος. Δεν σου δίνει την εντύπωση ότι βούτηξε στη μαρμίτα. Ήθελε να φέρει αλλαγή. Αλλά το πέτυχε σε βαθμό πολύ μικρότερο από τον απαιτούμενο. Γιατί; Γιατί, όταν σε έχουν κυκλώσει οι μαύροι με τα λοστάρια, οι τίμιες προθέσεις από μόνες τους δεν αρκούν για να σώσουν το τομάρι σου.

Οι τίμιες προθέσεις δεν αποκλείεται να αρκούν σε περιόδους ομαλότητας. Όταν, ας πούμε, είσαι στο Μαρούσι και πας να ανοίξεις μανάβικο. Αλλά σίγουρα δεν αρκούν σε εμπόλεμες περιόδους. Δεν αρκούν όταν σου την πέφτουν στο Μπρονξ. Ή όταν η χώρα είναι ταβλιασμένη χάμω και καλείσαι να της κάνεις καρδιοαναπνευστική ανάνηψη. Σε τέτοιες κρίσιμες περιστάσεις απαιτούνται ετοιμότητα, γνώση, τόλμη, δυναμισμός και όραμα.

Κάπου εκεί φαίνεται ότι έχασε το παιχνίδι ο απελθών πρωθυπουργός. Δεν ήταν έτοιμος. Δεν ήταν διαβασμένος. Τα χρόνια πριν αναλάβει την εξουσία δεν τα εκμεταλλεύτηκε όπως έπρεπε. Δεν κάθισε με τον Ζουράρι, για να προσλάβει τη διαχρονική σοφία του Θουκυδίδη. Δεν κάθισε με τον Γιανναρά, για να ανακαλύψει την κοινωνία της σχέσης, την ελληνοχριστιανική πρόταση πολιτισμού, τον κατ’ αλήθεια τρόπο βίου. Λησμόνησε, ίσως, ο κ. Καραμανλής ότι ο Αλέξανδρος ήταν Μέγας, γιατί είχε δάσκαλο τον Αριστοτέλη. Ας το θυμηθεί, τουλάχιστον, όταν (και αν) αποφασίσει να επιστρέψει. Ας καθίσει πρώτα με τους σοφούς, πριν κληθεί να ξανακυβερνήσει. Ας θυμηθεί το πλατωνικό: ο φιλόσοφος να κυβερνά ή ο κυβερνήτης να φιλοσοφεί.

Αν, όμως, τον αδικώ, αν ήταν πανέτοιμος και απλά όλες του οι προσπάθειες δυναμιτίστηκαν από το κατεστημένο, τα εγχώρια και τα διεθνή συμφέροντα και τους ξένους δακτύλους, τότε ας μας κάνει ο κ. Καραμανλής μια χάρη: ας γράψει ένα βιβλίο, στο οποίο να εκθέσει αναλυτικά και ονομαστικά τις πιέσεις που δέχτηκε, τους εκβιασμούς, τις απειλές. Να μάθουν, επιτέλους, οι πολίτες από τον ίδιο τον πρωταγωνιστή του δράματος όλα όσα επί δεκαετίες εικάζονται ή υπονοούνται, αλλά κανείς ποτέ δεν τα έβγαλε στη φόρα. Πολλά και σημαντικά τα οφέλη, αν το πράξει: θα ανοίξει τα μάτια μας, θα δικαιολογηθεί για την αποτυχία του, θα καταχωρισθεί στη συνείδηση του λαού ως ένας τολμητίας προμηθεϊκού αναστήματος και θα προσθέσει ένα best seller στο ενεργητικό του. Pas mal.

Ρομπέν

Dead men walking

.
Λένε ότι μια κυβέρνηση κρίνεται στις πρώτες 100 μέρες. I wouldn’t like to sound negative, alla nomizw ότι ετούτη η κυβέρνηση έχει ήδη κριθεί. Στις πρώτες 100 ώρες. Because, αν ο Yorgos είχε ειλικρινή πρόθεση να αναχαιτίσει την ελεύθερη πτώση, και με την προϋπόθεση ότι δεν είναι εγκεφαλικά νεκρός, θα συγκροτούσε ένα υπουργικό συμβούλιο από επιφανείς ειδικούς, σοφούς και τεχνοκράτες. Αντ’ αυτού, επέλεξε τους αυλικούς, τα παιδιά της ΠΑΣΠ και τα παλιά, γνωστά και δοκιμασμένα κομάντα της ρεμούλας.

Αν τόσο επειγόταν να ξεπληρώσει το χρέος για τη στήριξη που τα παραπάνω στελέχη του έχουν προσφέρει, υπήρχε κι άλλη λύση: ας τους διόριζε συμβούλους σε καμιά επιτροπή για τη διάσωση της πράσινης κάμπιας, με μηναίο μισθό τριάντα χιλιάρικα, να ξεμπέρδευε με δαύτους. Όσο για μας, no problem, θα το σηκώναμε κι αυτό. Τόσα δισεκατομμύρια πήρε ο αγέρας, σε λίγα χιλιάρικα θα κολλήσουμε; Είμαστε, πλέον, large, πολύ large.

Αλλά όχι. Ο Yorgos είδε τον ύφαλο και έπλευσε ολοταχώς κατά πάνω του.

Yorgos, the ship is sinking, dude! Mayday, mayday, do you read? As’ to, Yorgos. Too late now. We ’re already dead. Dead men walking.


ΥΓ: Οι δημοσιογράφοι ακόμα περιμένουν με αγωνία ένα πρώτο δείγμα γραφής του νέου πρωθυπουργού. Να ’το, ρε παιδιά, φωνάζει, βγάζει μάτι! Τι είδους δείγμα γραφής περιμένετε; Καμιά ραψωδία;

Ρομπέν

Καληνύχτα και καλή τύχη

.
Όλα πια δείχνουν ότι το ΠΑΣΟΚ θα συστήσει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Ας ετοιμαστούμε να υποδεχτούμε (ξανά) τον γερασμένο θίασο της θεσμικής εγκαθίδρυσης της φαυλοκρατίας.

Όλα δείχνουν ότι η αυριανή μέρα θα ξημερώσει με τιμονιέρη του έθνους τον κατά τα φαινόμενα πιο ανίκανο και πιο ενδοτικό πρωθυπουργό της μεταπολιτευτικής ιστορίας – αν όχι της σύγχρονης ιστορίας, δηλαδή από την Επανάσταση και δώθε.

Όλα δείχνουν ότι ΠΑΣΟΚ και Νέα Δημοκρατία θα λάβουν αθροιστικά ποσοστό των έγκυρων ψήφων που θα πλησιάζει το 80%.

Όλα δείχνουν ότι έχουν απονεκρωθεί τα ανακλαστικά αντίδρασης, στοιχειώδους αυτοσυντήρησης, των Ελλήνων ψηφοφόρων. Περήφανο, άφθαρτο, το 80% εμμόνως διατηρεί τη χώρα πάνω στο μονοπάτι της αυτοχειρίας. Μεριμνά ώστε ούτε η ελάχιστη παρέκκλιση να μη σημειωθεί από αυτό το μονοπάτι. Ο κατά τ’ άλλα πιο ασυνεπής, αδιάφορος, χαβαλετζής, αναξιόπιστος, φραπεδαραχτός λαός της Ευρώπης επιδεικνύει στο συγκεκριμένο "καθήκον" θαυμαστή προσήλωση και συνέπεια.

Αν, τουλάχιστον, το 80% έπεφτε στο 70%, θα γεννιόταν μια ελπίδα. Θα σήμαινε κάτι τέτοιο ότι ο ασθενής έχει σφυγμό, ότι η ζωή δεν έφυγε από το σώμα. Μα αν ένα πράγμα έχει συστηματικά στερήσει η νεοελληνική πραγματικότητα από τον νουνεχή Νεοέλληνα, αυτό είναι η ελπίδα. Κάποιοι, όπως ο Μίκης Θεοδωράκης, υποστηρίζουν ότι η εξάλειψη της ελπίδας είναι στόχος οργανωμένου σχεδίου ξένων δυνάμεων. Μπορεί.

Κυριακή 4 Οκτωβρίου, ώρα 19.04. Δύση του ήλιου. Ανατολή του πράσινου ήλιου του Γιωργάκη Παπανδρέου. Στην αντιπολίτευση ανατέλλουν τα μαύρα φεγγάρια της Ντόρας.

Καληνύχτα και καλή τύχη.

Ρομπέν