Κυριακή 14 Φεβρουαρίου 2010

Η απατηλή λάμψη των νέων

.
«Γιατί είναι τόσο απαραίτητο να διατηρούμε την ψευδαίσθηση ενός λειτουργικού συστήματος και μιας προκομμένης νεολαίας, όταν ο καθένας που σκέφτεται καθαρά θα διαπιστώσει ότι η νεολαία είναι μόνο καταναλωτική;»

Αυτό το ερώτημα θέτει η Natacha Polony στο πολύ ενδιαφέρον βιβλίο της «Τα χαμένα παιδιά μας» (Εκδόσεις Πόλις, μετάφραση Ξένιας Σκούρα).

Οι νέοι τούτο και οι νέοι το άλλο. Οι νέοι ανησυχούν. Οι νέοι επαναστατούν. Οι νέοι έχουν δίκιο. Πάντα. Ό,τι κι αν κάνουν. Ακόμα κι όταν καταστρέφουν. Δεν φταίνε αυτοί. Οι παλιότεροι τους πιέζουν. Μεγάλα προβλήματα τους κληροδότησαν. Οι νέοι απλά ξεσπάνε. Φυσιολογικό.

Μιλάμε για τους νέους, λες και κρατούν στα χέρια τους τις λύσεις για όλα τα προβλήματα. Λες και είναι ιερά πρόσωπα, γκουρού, Δαλάι Λάμα. Βέβαια, ισχύει ότι το μέλλον τους ανήκει, αυτό είναι μια τετριμμένη νομοτέλεια, όμως δεν αναρωτιόμαστε το σόι μέλλον θα είναι αυτό που θα διαμορφώσουν. Είναι έτοιμοι και επαρκώς εξοπλισμένοι για μια τέτοια αποστολή;

Κατ’ αρχάς, ας ξεκαθαρίσουμε ένα πράγμα. Όσοι παραχαϊδεύουν και κανακεύουν τους νέους είτε δεν ξέρουν τι κάνουν είτε ξέρουν πολύ καλά πώς να προωθήσουν μια ύποπτη ατζέντα. Δηλαδή, είτε είναι αφελείς νοσταλγοί του ροκ εν ρολ είτε ψυχολογικά αγκυλωμένοι σε μια μεσσιανικού τύπου θεώρηση των νέων (οι νέοι θα μας σώσουν) είτε ψηφοθηρούν είτε έχουν ταχθεί στην υπηρεσία της αποδόμησης. Το μελόδραμα μιας νεολαίας επαναστατημένης ενάντια σε ανελέητες δυνάμεις σύνθλιψης είναι ένας εύκολος λαϊκισμός που απευθύνεται στο συναίσθημα και παρακάμπτει την κριτική εξέταση των γεγονότων.

Γεγονός είναι ότι οι νέοι σήμερα αντιμετωπίζουν προβλήματα τα οποία στον μεγαλύτερο βαθμό άλλοι, προγενέστεροι, δημιούργησαν. Αλλά αυτό δεν είναι κάτι καινούριο. Γεγονός είναι, επίσης, ότι όλες οι γενιές νέων αντιμετώπισαν προβλήματα. Συχνά πιο σοβαρά από τα σημερινά. Οι νέοι της δεκαετίας του 1940 έζησαν τη ναζιστική κατοχή, πείνασαν, θρήνησαν αγαπημένα πρόσωπα, έπαιξαν κρυφτό με τον θάνατο. Στο καπάκι, ήρθε κι ένας εμφύλιος, για να αποτελειώσει τη νιότη τους. Μήπως πέρασαν εύκολα και κουλ οι νέοι της επταετίας; Δεδομένων των αναλογιών, οι νέοι εκείνων των εποχών θα έπρεπε, για να εκτονωθούν μετά την μπόρα, να κατακάψουν το σύμπαν. Να μη μείνει τίποτα όρθιο. Να κυκλοφορούν πάνοπλοι και να σπέρνουν φωτιά και μολύβι. Τίποτα απ’ όλα αυτά. Μάζεψαν τις στάχτες της νιότης τους και προχώρησαν, δούλεψαν σαν γαϊδούρια και κάτι δημιούργησαν. Λάθη; Έκαναν πολλά και μεγάλα. Τα πληρώνουμε όλοι σήμερα. Μα δεν μπορεί κανείς αβασάνιστα να τους κατηγορήσει ότι δεν δούλεψαν, δεν έκαναν θυσίες, δεν οραματίστηκαν, δεν νοιάστηκαν.

Συνεπώς, ας αφήσουμε πια κατά μέρος τον μύθο των καταπιεσμένων νέων. Των στριμωγμένων στη γωνία. Ας πούμε κάποια στιγμή την αλήθεια. Οι νέοι σήμερα είναι απλά κακομαθημένοι. Οι νέοι είναι μαλθακοί. Άβουλοι, αποπροσανατολισμένοι, αμόρφωτοι, αμαθείς, άγλωσσοι, αδιάφοροι, εγωκεντρικοί, ανυπόμονοι και θρασείς. Και, πάνω απ’ όλα, μανιώδεις καταναλωτές.

Δύο παρατηρήσεις. Πρώτη: Δεν ισχύουν τα παραπάνω για όλους τους νέους. Αλλά ισχύουν για τη συντριπτική πλειονότητα των νέων. Υπάρχουν, σαφώς, λαμπρές εξαιρέσεις. Το πρόβλημα είναι ότι η λειτουργία μιας κοινωνίας δεν μπορεί να στηριχτεί αποκλειστικά και μόνο στις δυνάμεις και ικανότητες των λαμπρών εξαιρέσεων. Δεύτερη: Δεν φταίνε για τα παραπάνω οι νέοι. Ή δεν φταίνε πρωτίστως οι νέοι. Φταίει η εκπαίδευσή τους. Δηλαδή οι γονείς, το σχολείο, η τηλεόραση, η κοινωνία ολόκληρη. Και αυτό είναι ένα από τα πολλά και μεγάλα λάθη των παλαιότερων. Ίσως το μεγαλύτερο.

Όμως η διαπίστωση δεν αλλάζει. Οι νέοι είναι αυτοί που είναι. Δηλαδή μια κατάντια. Μια θλίψη. Δεν ξέρουν να μιλήσουν. Συνήθως νιαουρίζουν. Δεν ξέρουν να σκεφτούν. Κατά συνέπεια, το αποφεύγουν. Δεν μπορούν να σταθούν σε μια απαιτητική θέση εργασίας. Δεν έχουν κανένα όνειρο πέρα από την κατάληψη μιας θέση στο Δημόσιο. Δεν ξέρουν την ιστορία των προγόνων τους, ούτε καν τους κόπους των γονιών τους, και δεν έχουν ιδέα τι μαγειρεύεται γύρω τους, και μάλιστα με τη δική τους ασυναίσθητη αρωγή. Η χειρότερή τους άγνοια είναι η άγνοια της άγνοιάς τους. Ξέρουν, ωστόσο, να απαιτούν. Ξέρουν να καταναλώνουν. Ξέρουν να κατασπαταλούν γονικές παροχές και να περνάνε καλά με οποιονδήποτε τρόπο και κόστος. Ξέρουν να εξεγείρονται, να ασεβούν και να καταστρέφουν. Ξέρουν μόνο το δικαίωμα. Αυτό τους δίδαξε, όσα χρόνια ζουν, το σύστημα ατομικής ιδιοτέλειας και συνδικαλιστικής αλογίας. Κανένας δεν τους δίδαξε την υποχρέωση. Στη δημοκρατία, όμως, την οποία τόσο συχνά και τόσο καταχρηστικά επικαλούνται, το δικαίωμα και η υποχρέωση πάνε χέρι με χέρι. Το ένα είναι αναγκαία συνθήκη ύπαρξης του άλλου. Πόσο τυφλός πρέπει να είσαι για να αγνοείς αυτήν την προφανή αλήθεια; Πόσο φανατισμένος; Πόσο ανώριμος;

Μπορεί να μη φταίνε οι νέοι για την παιδεία που τους έφτασε σε αυτό το χάλι. Αλλά κάποτε ενηλικιώνονται. Κάποτε αρχίζει και η δική τους ευθύνη. Κάποτε οφείλουν, στον εαυτό τους πρωτίστως, να αποκτήσουν επίγνωση. Και να στοχαστούν. Να απαντήσουν μόνοι τους, για τον εαυτό τους, χωρίς κομματικούς ή άλλους υποβολείς και ινστρούκτορες, όχι σε φιλοσοφικά ή ιδεολογικά ερωτήματα του αέρα, αλλά στο εξής απλό, απτό και επείγον: ποιος είναι ο τρόπος σκέψης και δράσης που οδηγεί σε ένα βιώσιμο αποτέλεσμα;

Κάποτε θα πάψουν να είναι νέοι. Θα γίνουν πενήντα, εξήντα και εβδομήντα. Αν τότε ο κόσμος είναι ερείπια, δεν θα έχουν πια την πολυτέλεια να μέμφονται τους παλιόγερους που προηγήθηκαν. Η ευθύνη πλέον θα είναι δική τους. Κι αν κάνουν πως το ξεχνάνε, κανένα πρόβλημα: θα τους το θυμίζουν, πολύ ευχαρίστως, οι νέοι της εποχής.

Ρομπέν

12 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Πολύ ωραίο αρθρο Ρόμπιν. Είναι λυπηρό να φανταστεί κανείς ότι μια γενεία που (θεωρητικά) έχει μεγαλώσει με ιδανικά έχει καταφέρει να χρεωκοπήσει την Ελλλάδα. Άραγε τι θα κάνει μια γενεία του "θέλω" και του "εγώ"; Ελπίζω η ιστορία να μην είναι αναλογική.

Ρομπέν είπε...

Το ενδεχόμενο της αναλογικότητας προκαλεί, πραγματικά, τρόμο.

Perikli είπε...

Wondering if you don't have any faults about this, aren't you a parent, a teacher an agent of the society? Have you prepared the youth for the democracy you are talking? Before criticizing the others, watch inside and question your self:I did my part? Probably not, and you are in good fellowship!

Regards!

Ρομπέν είπε...

Did I do my part? I think I'm doing it (this post is part of my part), but can you see it? I think not. You see, this post is not about me or my generation criticizing the youth. Nor about counting mistakes - me, I've made lots of them, we all have. This post is about seeing reality as it is. About not making more mistakes, big ones, fatal. Like letting the youth believe they are kings of the world. That they enjoy some kind of immunity which protects them from the consequences of their mistakes. That they only have rights, no obligations.

Yes, I've made lots of mistakes, but this particular one I am not prepared to make. And by refusing to make it, by declaring my opposition to it, I believe I'm doing exactly my part for preparing the youth for democracy.

Democracy relates with the search of the truth for the polis, the search of a way of living according to the truth ("να αληθεύει ο βίος"). In order to agree on a truth for the polis, everybody's truth shall be heard. That means, everybody shall speak out their own truth. That's what I am doing here. What's so blameful about it? Shall we all mute? Watch the world fall apart and not even point out the fact? Is this democracy? All people shutting up, isolated, for ever just contemplating their own mistakes?

Whenever your kids make a mistake, don't you say anything to them? Don't you help them see the mistake? Do your own mistakes preclude you from being a parent, teacher, citizen with an active role which includes describing reality and suggesting ways of improving it? Is this the new pedagogy? Leave the youth alone to walk through the minefields of life without a map? Without a clue whatsoever? This, I suppose, would be the constructivist's point of view. I'm afraid I'm no fan of it.

Perikli είπε...

I'll start saying that I liked your comment because finally (even if I admit that I haven’t read many past articles of yours) you start with "I’ve made my mistakes". In your articles you are speaking of the youth of the past as better from us, why? Because they passed a war or 1974?
Well few months ago we had the university students against the regime in Iran, the student in France against same changes in the labor market.
I think that the youth you want will came to the surface when it will be necessary.
You see that reality but I don't. I see 40 and 50 years old men that are passing the problems to the next generation, and even in this moment you see the politician that say the "Bad Europe" the “speculator”. The fault is never yours! It's time for your generation to pay the bill.. will you? Well, we will pay our part, but let's start form yours. It's a form of democracy and freedom, don’t’ you think? You have the right to speak, but if you don't want to lose credibility start taking the responsibility. As A. Adams write : "We have too many high sounding words, and too few actions that correspond with them! Yes, I don't know who you are, but thinking that 25% of Greece GDP is undeclared, then I think that many of my parent's generation still think are more intelligent of the “system”, is that taking responsibility? When you will pay the taxes then I will hear you more seriously. That's doesn’t mean that what you say is wrong, but you generation lack of credibility in everything is doing! (just read international press about Greece)

Regards!

Ρομπέν είπε...

You're still missing the point. Please read more carefully. I respect your eagerness to back your generation, it's healthy, but it's not an end in itself.

1. I didn't say past generations were better, I said they had problems too.

2. I thought I made it clear that the youth is not to blame for the shape they are in. Instead, all former generations are to blame for that.

3. I don't think highly of my generation. I think it sucks. You can easily confirm that by reading more posts on this blog. I just think yours sucks too. The point of this post was to pose the question: since all generations have problems and all generations suck, why regard past generations as filthy bastards (which they probably are) and the youth as divine (which they probably are not)? Do you see my point now?

Here's a question for you:
Do you live in Greece? Have you attented a Greek school, a Greek university? Have you met in person with the decay therein? Have you walked the streets of a Greek city, mingle with the youth, hear their voice?
If hou haven't, how on earth can you know what you are talking about? If you have, how come you write in English?

Last thing I want to do is engage in a theoretical inter-generational debate. I didn't write about theories I read in books or in the paper, I wrote about what I see in everyday life.
What about you?

Perikli είπε...

"Praise youth and it will prosper." Proverb. Thanks for the blog, even if I don't agree, in a strange way, I enjoy reading it!

Regards!

Ρομπέν είπε...

"Γνώθι σαυτόν" ("Know thyself"). Another proverb. Thanks for visiting.

Regards.

A είπε...

Έχω μηδενικό ενδιαφέρον να κάνω κρίσεις σχετικά με το φταίξιμο των διαφόρων γενεών.
Αυτό που με ενδιαφέρει να πω είναι το παρακάτω..


Άραγε, η παλαιά γενιά μπορεί να κάνει αυτό που κάνει και ο Sunday Robin;
Ο Sunday Robin γράφοντας το post του, θεωρώ, έπραξε το αντίστοιχο του γονιού που βλέπει το παιδί του να κάνει λάθος και του επισημαίνει το λάθος του.
Αν πάρουμε τις έννοιες «προστασία», «φροντίδα», «νοιάξιμο», «καθοδήγηση», «ενδιαφέρον», «έγνοια», «ευθύνη», «αγάπη»
και τις συνδυάσουμε με την έννοια «άσωτος υιός», το περιεχόμενο της οποίας, κατά τη κρίση του Robin και τη δική μου, χαρακτηρίζει τη νέα γενιά,
τότε προκύπτει το εξής ερώτημα..

Τ ι μπορεί να κάνει η παλιότερη γενιά, η εμπειρότερη γενιά, ώστε να έχει μία θετική επίδραση στην κατάσταση της νέας γενιάς?

Ρομπέν είπε...

Σωστά, Α. Αυτό είναι ένα καίριο ερώτημα, που πρέπει να απαντηθεί. Επειγόντως!

Ανώνυμος είπε...

Μια ακόμα άποψη για το ίδιο θέμα.
http://themistoklismourtzanos.blogspot.com/2009/05/blog-post.html
Η άποψη ενός ιερέα.

Ρομπέν είπε...

Σ' ευχαριστώ, Ανώνυμε! Ενδιαφέρον άρθρο. Κι ενδιαφέρον blog.