Μια άσπρη μέρα

.
Άλλο ένα έτος φεύγει κι είμαστε ακόμα εδώ. Εδώ, επί Γης. Και εδώ, στο blog. Εγώ εξακολουθώ να γράφω κι εσείς να διαβάζετε.

Κάποιοι αναγνώστες μού έχουν επισημάνει ότι συνήθως γράφω για τα κακώς κείμενα, για τα σκούρα. Υπάρχουν και τα λευκά, λένε. Θα μπορούσα να ασχοληθώ περισσότερο με κείνα.

Σωστά. Θα μπορούσα. Αλλά δεν μου βγαίνει. Είμαι τύπος πολεμικός. Διαμαρτυρόμενος. Πρόκληση για μένα είναι το παράλογο, το άδικο, το κακό. Όπου το εντοπίζω, θέλω να το σχολιάσω. Είναι η φύση μου τέτοια. Είμαι ο Ρομπέν των Κυριακών. Ο Παραμυθάς γράφει σε άλλο blog.

Αυτό δεν σημαίνει πως όλα είναι σκούρα. Υπάρχουν και παρηγοριές:

- Δυο-τρεις άνθρωποι που είναι και θα είναι πάντα δίπλα σου (ακόμα και αν τοπολογικά είναι μακριά).

- Τα αναρίθμητα βιβλία – η άπειρη γνώση.

- Η κίνηση.

- Η φύση και η ικανότητά της να σε εκπλήσσει.

- Το πάντα ανοιχτό μεταφυσικό ενδεχόμενο.

- Ένα πιάτο νόστιμο φαγητό και ένα ποτήρι καλό κρασί.

Ορίστε. Άσπρισε ο τόπος. Χείμαρροι αισιοδοξίας. Αύριο ξημερώνει μια υπέροχη μέρα (γίναμε και μετεωρολόγοι τώρα).

Την ερχόμενη Κυριακή επιστρέφουμε στο γνωστό ύφος.

Ρομπέν

ΥΓ: Στην αριστερή στήλη έχω προσθέσει δυναμική λίστα με αξιόλογα κείμενα που συναντώ στον ιστοχώρο, υπό τον τίτλο «Σταχυολογώ», καθώς και τη δυνατότητα αναζήτησης κειμένων σ’ αυτό εδώ το ιστολόγιο με τη βοήθεια λέξεων-κλειδιών, υπό τον τίτλο «Αναζητώ». Επίσης, στη βάση της σελίδας, καινούριο βίντεο.

Ο Ασωπός εκπέμπει SOS (the trailer)

.

Έξυπνο και εύστοχο το εύρημα στο τέλος. Προσθέστε (embed) το trailer σε ιστοσελίδες, ιστολόγια, ιστοτιδήποτε!

Χρόνια ενσυνείδητα!

Follow the money

.
Ας κάνουμε, για χάρη της συζήτησης, μερικές απλόχερες, αβέρτες παραδοχές. Δεχόμαστε ότι η νέα γρίπη είναι, για τον έναν ή τον άλλο λόγο, εξαιρετικά επικίνδυνη, μακράν πιο επικίνδυνη από την κοινή γρίπη, σωστό θανατικό. Δεχόμαστε ότι η πανδημία είναι ένα αδιαμφισβήτητο γεγονός. Δεχόμαστε τέλος – διάολε, ας το γλεντήσουμε – ότι τα εμβόλια που προσφέρονται προφυλάσσουν 100% από τη γρίπη και έχουν μηδενικές παρενέργειες, τα εμβόλια είναι ό,τι πιο αθώο υπάρχει (είπαμε, ας το γλεντήσουμε!).

Κατόπιν αυτών των παραδοχών, απελεύθεροι από καχυποψίες και συνωμοσιολογικά άγχη, ας εξετάσουμε τα φαινόμενα με απαθή ψυχραιμία, από αμιγώς πολιτική σκοπιά (είπαμε, το ιατρικό μέρος το έχουμε λύσει).

Το φαινόμενο που εντοπίζουμε είναι η πρεμούρα των αρμοδίων για τον εμβολιασμό των μαζών. Ανησυχεί και κόπτεται η Υπουργός Υγείας, κυρία Ξενογιαννακοπούλου, για το χαμηλό ποσοστό των Ελλαδιτών εμβολιασθέντων. Ρίγη συγκίνησης μας διαπερνούν. Τόσο καλή κυρία αυτή η Ξενογιαννακοπούλου!

Συνεχίζοντας ψύχραιμοι την ανάλυσή μας, αναρωτιόμαστε: αυτή η γρίπη είναι το μοναδικό ή το μείζον πρόβλημα που απειλεί την ύπαρξή μας; Πολύ το γενικεύεις, θα μου πείτε. Δεκτόν. Άντε, να το περιορίσω: Αυτή η γρίπη είναι το μοναδικό ή το μείζον πρόβλημα που απειλεί την υγεία μας; Γιατί η ταπεινότητά μου αυτή την εντύπωση αποκομίζει. Τόσος ζήλος από τη μεριά του Υπουργείου Υγείας και τέτοια εξαντλητική αναφορά από τα ΜΜΕ (ξέρουμε ανά πάσα στιγμή πόσοι έχουν υποκύψει από τη νόσο, την ηλικία τους, αν είχαν υποκείμενο νόσημα και σε ποια εντατική εξέπνευσαν) σε αυτό το συμπέρασμα παραπέμπουν.

Ψύχραιμοι πάντα, ας θέσουμε και μερικά ερωτήματα:

1. Η υπερκατανάλωση φαρμάκων από τον ελληνικό πληθυσμό δεν είναι μείζον κι επείγον πρόβλημα; Το γεγονός ότι οι Έλληνες είναι πρώτοι στην κατανάλωση αντιβιοτικών στην Ευρώπη δεν είναι μείζον κι επείγον πρόβλημα; Γιατί δεν θίγεται καθημερινά; Γιατί δεν διενεργούνται εκστρατείες ενημέρωσης; Γιατί δεν προβάλλονται από τα ΜΜΕ οι συχνοί θάνατοι από λοιμώξεις στις εντατικές, εξαιτίας ανθεκτικότατων στελεχών μικροβίων και βακτηρίων, που δεν τα πιάνει πια κανένα αντιβιοτικό, διότι έχουν εκτεθεί σε υπερδόσεις και εξελικτικά (δαρβινικά) έχουν προσαρμοστεί; Οι γιατροί που συνταγογραφούν τα αντιβιοτικά (αλλά και κάθε είδους φάρμακα) ωσάν να ήταν καραμέλες βουτύρου δεν έχουν πτυχίο Ιατρικής; Δεν έχουν δεσμευτεί με τον όρκο του Ιπποκράτη; Με βάση ποια λογική τους ίδιους αυτούς γιατρούς, που επιδεικνύουν τόση ανευθυνότητα σε αυτό το ζήτημα, να τους εμπιστευτούμε αβασάνιστα σε άλλα ζητήματα (π.χ. στο ζήτημα του εμβολιασμού);

2. Στα Οινόφυτα Βοιωτίας οι θάνατοι από καρκίνο εξαπλασιάστηκαν μέσα σε μία εικοσαετία (1989-2009), εξαιτίας του εξασθενούς χρωμίου και άλλων τοξικών και καρκινογόνων ουσιών που περιέχονται στα λύματα τα οποία αποβάλλουν στον ποταμό Ασωπό κατά χιλιάδες τόνους, ανενόχλητες, εκατοντάδες βιομηχανίες που λειτουργούν στον νομό χωρίς νόμιμες προδιαγραφές και με την ανοχή όλων των κυβερνήσεων και των τοπικών αρχών από το 1969. Πού είναι η ευαισθησία των υπουργών; Πού ο ζήλος των ΜΜΕ; Γιατί δεν σφυροκοπούν ανελέητα αυτό το πρόβλημα, όπως κάνουν με τη γρίπη; Γιατί επί δεκαετίες τώρα δεν έχει δοθεί λύση; Γιατί ανθρώπινες υπάρξεις αρρωσταίνουν βαριά, τυραννιούνται και πεθαίνουν, πληθυσμοί ολόκληροι ζουν υπό καθεστώς τρόμου, και το ζήτημα δεν παίρνει διαστάσεις εθνικού επείγοντος; Πού στο κέρατο κρύβονται όλοι οι παραθυρικοί παρλαπίπες που μας τα έχουν ζαλίσει με τον Η1Ν1; Σε ποια νιρβάνα αναπαύονται κυβερνητικοί παράγοντες και ιατρικές αυθεντίες από το Χάρβαρντ ή όπου επί Γης, και δεν εξαπολύουν πύρινους μύδρους κατά αυτής της εγκληματικής ολιγωρίας του ελληνικού κράτους; Μάλιστα, όχι μόνο το πρόβλημα δεν εξαλείφεται στην πηγή του, αλλά μαθαίνουμε ότι συστηματικά μεταφέρεται και σε άλλα μέρη. Μιλάμε, κυριολεκτικά, για μετάσταση του καρκινώματος.

3. Ανάλογοι κίνδυνοι για την υγεία των κατοίκων και ανάλογες ευθύνες προκύπτουν και από τη λειτουργία των μεταλλείων χρυσού στην Κασσάνδρα Χαλκιδικής, λόγω της χρήσης κυανίου για τον διαχωρισμό του χρυσού. Οι φιλεύσπλαχνοι άρχοντές μας φαίνεται ότι έχουν δρομολογήσει την εντατικοποίηση της εξόρυξης σε βαθμό που θα μεταβάλει τη Χαλκιδική σε κρανίου τόπο. Ομοίως κι εδώ, ελάχιστες και σποραδικές οι φωνές που καταδεικνύουν το μέγεθος της απειλής, που κατονομάζουν το συντελεσθέν και συντελούμενο περιβαλλοντικό και οικονομικό έγκλημα. Ένα έγκλημα που ήδη έχει βαριές συνέπειες στην υγεία των κατοίκων και θα έχει ανυπολόγιστα βαρύτερες, αν επιτραπεί η εντατικοποίηση της εκμετάλλευσης. Σιγή κι εδώ. Τίποτα το επείγον. Τίποτα το έκτακτο. Όλα βαίνουν καλώς. Ησυχία στο μέτωπο. Γιατί; Γιατί μεριάζουν οι άρχοντες, γιατί σιωπούν οι κράχτες;

Χωρίς δυσκολία θα μπορούσα να συνεχίσω τη λίστα και να γεμίσω πολλές σελίδες. Αλλά νομίζω ότι οι αναφορές αυτές αρκούν ως ενδεικτικά παραδείγματα.

Και τώρα απόπειρα απάντησης στα παραπάνω ερωτήματα: Follow the money. Έτσι, λιτά κι αμερικάνικα. Κυνικά. Σε όποια περίπτωση (όπως αυτή της γρίπης) οι επιστημονικές γνωματεύσεις συμπλέουν με τη ροή του χρήματος, δηλαδή με τα μεγάλα συμφέροντα, ανασύρονται, προβάλλονται, διασαλπίζονται με εξουθενωτική συχνότητα και ένταση, μέχρι που να διαποτιστεί η συνείδηση του βομβαρδιζόμενου υποκειμένου, να κουρελιαστεί το ηθικό του, να καμφθούν οι όποιες αντιστάσεις του. Σε κάθε αντίθετη περίπτωση (όπου οι επιστημονικές γνωματεύσεις πάνε κόντρα στη ροή του χρήματος, δηλαδή στα μεγάλα συμφέροντα) είτε μένουν στην αφάνεια είτε παρουσιάζονται ως αυθαίρετες υπερβολές, μονομερείς αναχρονισμοί, γραφικότητες παλαιοημερολογιτών που αντιμάχονται την οικονομική πρόοδο και την ευημερία του τόπου. Το πάγιο μοτίβο σε αυτές τις περιπτώσεις είναι η αποσιώπηση. Μη μιλήσει κανείς, και το οποιοδήποτε έγκλημα θα βρει δρόμο για να διαβεί. Έστω και υπογείως. (Την τελευταία μέρα πριν την αλλαγή της κυβέρνησης υπέγραψε ο απερχόμενος Υπουργός Περιβάλλοντος Γιώργος Σουφλιάς την «Προκαταρκτική Περιβαλλοντική Εκτίμηση/Αξιολόγηση» του «Επενδυτικού Σχεδίου Ανάπτυξης των Μεταλλείων Κασσάνδρας» από την ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ. Γιατί την τελευταία μέρα; Αυτό το ερώτημα, μόνο του αυτό, αρκεί για να ισοπεδώσει την αξιοπιστία προσώπων και μηχανισμών. Εξάλλου, το επόμενο πρωί – και κάθε πρωί εφεξής – θα έπρεπε να βουίξουν οι τηλεοράσεις και οι εφημερίδες γι’ αυτήν την τουλάχιστον ύποπτη κίνηση, να διαπομπεύσουν τον δράστη, να γνωστοποιήσουν σε κάθε Έλληνα και με κάθε λεπτομέρεια το τι σχεδιάζεται για τη Χαλκιδική, να καλέσουν τον λαό σε εγρήγορση, σε κριτική στάση απέναντι σε ένα θέμα εθνικής σημασίας – παραχώρηση ελληνικού εδάφους σε ξένη εταιρία προς εκμετάλλευση. Όχι μόνο δεν βούιξαν, αλλά ψάξτε στο google να βρείτε καμιά αναφορά του γεγονότος στον Τύπο κι αν βρείτε γράψτε μου. Φυσικά, είναι αναρίθμητες οι παρόμοιες αποφάσεις της τελευταίας μέρας.)

Συμπέρασμα: Το σύστημα (κυβερνήσεις, τοπικές αρχές, ΜΜΕ, επιστημονικές αυθεντίες) είναι πια εντελώς αναξιόπιστο. Αν όχι και επικίνδυνο. Πυξίδα τους είναι το κέρδος, η αναρρίχηση, οι ατομικές και κλαδικές επιδιώξεις. Μέθοδός τους η υποταγή, η συμμόρφωση με τις επιταγές των ισχυρών, η ομογενοποίηση, η κατασίγαση ή η περιθωριοποίηση κάθε φωνής αμφισβήτησης, ο τρόμος, ο σκοταδισμός, ο χειρισμός, ο εξανδραποδισμός. Είναι απολύτως βέβαιο: το σύστημα δεν δίνει δεκάρα τσακιστή για σένα και για μένα. Είμαστε μόνοι μας.

Υπό το φως αυτού του συμπεράσματος τίθεται εν αμφιβόλω η αρχική μας παραδοχή περί δριμύτητας της γρίπης και ασφάλειας του εμβολίου. Διότι τόσο η δριμύτητα όσο και η ασφάλεια είναι πιστοποιήσεις και διασαλπίσεις από ένα σύστημα που τελικώς το κρίναμε αναξιόπιστο. Ούτως εχόντων των πραγμάτων, δεν μπορώ, με τα φτωχά δεδομένα και τη φτωχή μου κρίση, να αποκλείσω καμία από τις δύο εκδοχές: Ναι, μπορεί η τρέχουσα επιδημία γρίπης να είναι εξόχως δριμεία και το εμβόλιο σχετικά ασφαλές, δηλαδή σχετικά συμφέρον (μικρότεροι οι κίνδυνοι του εμβολιασμού από τους κινδύνους του μη εμβολιασμού). Και, ναι, μπορεί η ιστορία του Η1Ν1 να είναι ένα στημένο επικοινωνιακό παιχνίδι και το εμβόλιο να έχει διόλου συμφέρουσες βραχυπρόθεσμες ή μακροπρόθεσμες συνέπειες. Με ζωντανό το ανακλαστικό αντίδρασης στην επιθετική ιδιοτέλεια, διατηρώ το δικαίωμα της ελεύθερης επιλογής. Ειδικά δε, στον τρόπο που θα ψοφήσω.

Ρομπέν

Hannibal ante portas

.

Όλα δείχνουν ότι ο Ελληνισμός βρίσκεται μπροστά σε μια κρίσιμη καμπή της Ιστορίας του. Πολλά μεγέθη έχουν πάρει ή τείνουν να πάρουν οριακές τιμές και οι πιέσεις που ασκούν στους όρους επιβίωσης είναι συνθλιπτικές.

Η σοβαρότητα μιας κατάστασης σπανίως γίνεται ευρέως αντιληπτή σε πραγματικό χρόνο, δηλαδή στο παρόν. Οι λαοί κατανοούν τα μεγάλα και τα σπουδαία αποκλειστικά ως ιστορικές αναφορές σε γεγονότα του παρελθόντος. Το παρόν είναι εξαιρετικά πολύπλοκο σε σχέση με τον χρόνο προσπέλασής του για να κατανοηθεί επαρκώς από τον μη ειδικό – από τον μέσο βιοπαλαιστή ή φοιτητή. Είναι απελπιστικά δυσδιάκριτη – συχνά εσκεμμένως συγκαλυμμένη – η ύφανση πολλών μικρών, φαινομενικά σκόρπιων και ανεξάρτητων ενεργημάτων σε έναν λειτουργικό ιστό. Ακόμα πιο δυσδιάκριτες, αν όχι εντελώς αόρατες και απρόβλεπτες, οι συνέπειες του ιστού στο μέλλον (που από τη φύση του είναι ούτως ή άλλως ακαθόριστο).

Απόπειρα απογραφής των δυνάμεων που σήμερα πολιορκούν τον Ελληνισμό, αφενός ως πρόταση πολιτισμού και αφετέρου ως εθνική-ιστορική υπόσταση: πολιτική κατάρρευση, οικονομική χρεοκοπία, αλυτρωτισμός των γειτόνων, πολιτισμικό κώμα, πνευματική ένδεια, ιστορικός απορφανισμός, απουσία παιδείας, γενικός σκοταδισμός και παντοειδής διχασμός. Δεν είναι ένα και δύο τα δεινά, ούτε είναι ανεξάρτητα μεταξύ τους: το ένα θρέφει και αναπαράγει το άλλο, σε αέναο φαύλο κύκλο. Για την ακρίβεια, εφόσον πρόκειται για πολυδιάστατο και πολυπαραμετρικό κακό, πιο κατάλληλη γεωμετρική παράσταση είναι η φαύλη σφαίρα: αναρίθμητοι φαύλοι κύκλοι που τέμνονται στους πόλους της σφαίρας – κόμβους απελεύθερης κυκλοφορίας της φαυλότητας (απελεύθερης: από τη στενότητα της γραμμής, στην άπλα της επιφάνειας).

Με τον Αννίβα προ των πυλών, να εκλάβουμε ως πολιτικό τρικ ή ως σειρήνα συναγερμού την καινοφανή (;) φιλολογία περί απειλής της εθνικής κυριαρχίας; («Απειλή για την εθνική κυριαρχία το δημοσιονομικό αδιέξοδο».) Τα λένε για να μας τρομάξουν (ώστε να καταπιούμε αδιαμαρτύρητα τα όποια μέτρα σωτηρίας) ή για να μας προετοιμάσουν (ώστε να δεχτούμε αμαχητί τη συρρίκνωση, ίσως τον αφανισμό); Ο Χρήστος Γιανναράς είχε προειδοποιήσει για ένα τέτοιο ενδεχόμενο εδαφικής συρρίκνωσης (επιφυλλίδες στην Καθημερινή: «Μηδέν στο πηλήκιο»!, στις 27-09-09, και Η «δουλική φύση» του δανειολήπτη , στις 01-11-09). Αλλά τι ξέρει κι αυτός; Ένας γραφικός εθνικιστής είναι.

Το μείζον ζητούμενο τώρα είναι: Τι κάνουμε από δω και πέρα; Πολύ φοβάμαι ότι ο αγώνας είναι τόσο άνισος, ώστε δεν αφήνει κανένα περιθώριο ελπίδας για νίκη. Όταν ο Αννίβας είναι προ των πυλών, είναι πολύ αργά για να σωθεί η ανοχύρωτη πόλη ως σύνολο. Για κάτι τέτοιο θα απαιτούνταν γραμμές άμυνας, υποδομές, σχέδια δράσης, αξιόμαχος στρατός, ετοιμότητα των μηχανισμών, ομόνοια των πολιτών, πνεύμα ηρωισμού και αυτοθυσίας – κοντολογίς, μακροχρόνια προπαρασκευή. Όταν όλα αυτά απουσιάζουν, το μόνο κέλευσμα που ίσως έχει νόημα είναι το «ο σώζων εαυτώ σωθήτω!».

Μήπως ήρθε η ώρα να δεχτούμε το τέλος του Ελληνισμού, ως εθνικής-ιστορικής υπόστασης; Και να εστιάσουμε την προσοχή μας στη διάσωση του Ελληνισμού ως πρότασης πολιτισμού; Γιατί, ως πρόταση πολιτισμού ο Ελληνισμός θα συνεχίσει να υπάρχει, ακόμα και στο πλαίσιο μιας νέο-οθωμανικής αυτοκρατορίας ή ενός αμερικανικού προτεκτοράτου ή οποιουδήποτε άλλου γεωπολιτικού μορφώματος, όσο υπάρχει έστω και ένας Γιανναράς ή ένας Ζουράρις, φορέας και θεματοφύλακας της πρότασης. Ενώ για τη διατήρηση της εθνικής-ιστορικής υπόστασης του Ελληνισμού, δηλαδή ενός έθνους-κράτους, υπάρχουν άλλες αναγκαίες συνθήκες, οι οποίες έχουν πάψει εδώ και πολλά χρόνια να ικανοποιούνται.

Σε περίπτωση που αποδειχτεί ότι το Έθνος έχει πεθάνει, τότε, αν και όταν συνειδητοποιήσουμε την απώλεια, θα βρεθούμε μπροστά στα πέντε στάδια του πένθους: άρνηση, οργή, διαπραγμάτευση, κατάθλιψη, αποδοχή. Γονιμότητα ανεύρεσης νέων δρόμων εντοπίζεται μόνο στο τελευταίο.

Ρομπέν

Το κακό έχει τόση δύναμη, όση εμείς του προσφέρουμε

.
Όλοι οι πατέρες της Εκκλησίας συνιστούν ταπεινότητα. Μπορεί να κάνω λάθος, αλλά έχω την εντύπωση ότι η ταπεινότητα λογαριάζεται ως μέγιστη αρετή.

Ο τόσος εκθειασμός της ταπεινότητας προκαλεί απορία σε κείνους που την κατανοούν σαν επιφανειακή μετριοφροσύνη. Θαρρούν ότι ταπεινότητα σημαίνει να μην ξιπάζεσαι, να αποφεύγεις ειλικρινώς την αυτοαναφορά, την αυτοπροβολή και τους επαίνους. Μα αυτά όλα είναι μόνο η επιφάνεια.

Στο βάθος, ταπεινότητα σημαίνει περιστολή και καταστολή (με απώτερο – αν και προδιαγεγραμμένα ανέφικτο – σκοπό τον εκμηδενισμό) του ιδίου θελήματος, των απόψεων και των επιθυμιών, των κινήσεων της ψυχής. Αυτό είναι κάτι διαφορετικό από την επιφανειακή μετριοφροσύνη. Όπου υπάρχει ταπεινότητα, δεν υπάρχει κάτι με το οποίο το κακό μπορεί να συνεργαστεί. Με το κακό απόν, το έδαφος προσφέρεται μόνο για αρετές.

Για να μη φτάσουμε στα άκρα, ένα πρώτο σκαλί ταπεινότητας είναι η τοποθέτηση των προσωπικών αναγκών όχι ψηλότερα από τις ανάγκες του συνόλου. Για παράδειγμα, το προσωπικό οικονομικό κέρδος δεν τοποθετείται ψηλότερα από την υγεία του φυσικού περιβάλλοντος.

Έστω με αυτόν τον βαθμό ταπεινότητας θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί ίσως και όλα τα εγκλήματα. Μια πολύ καλή βάση κοινωνικής συνύπαρξης θα είχε κατακτηθεί. Οι ανώτεροι βαθμοί ταπεινότητας θα έμεναν ως άθλημα για τους κυνηγούς της αγιότητας.

Η απουσία ταπεινότητας δεν σημαίνει μόνο διάθεση για ξιπασιά, αυτοαναφορά και αυτοπροβολή. Σημαίνει ισχυρό θέλημα, επιθυμίες ξέφραγες, φιλοδοξίες αχαλίνωτες. Αυτό, με τη σειρά του, σημαίνει έδαφος για να πατήσει το κακό, πιασίματα για να πιαστεί.

Όταν ακούω για ανθρώπους που έχουν πίσω τους αγώνες και θυσίες και κάποτε δικαιώνονται με ένα αξίωμα, με μια υψηλή θέση ευθύνης, χαίρομαι γι’ αυτή τη δικαίωση – προφανώς, την αξίζουν. Χαίρομαι, επίσης, γιατί γεννιέται μια ελπίδα για το καλό. Μα δεν μπορώ να κοιμηθώ ήσυχος, το κακό έχει άπειρα πλοκάμια. Εύχομαι ο δικαιωμένος να έχει ταπεινότητα. Γιατί, χωρίς ταπεινότητα, δεν θα είναι δύσκολο να πειστεί, με τη βοήθεια του χρόνου, των πειρασμών και των πιέσεων, ότι, μετά από τόσους αγώνες και τόσες θυσίες, έφτασε η ώρα και για κείνον (το αξίζει, το κέρδισε) να ξαποστάσει, να γευτεί καρπούς, να βαδίσει στην όχθη των ανθρώπων με όνομα, δύναμη κι επιλογές, μακριά από τη μιαρή κι ανυπόφορη πλέον όχθη της μεγάλης μάζας των ανώνυμων, αναλώσιμων και δίχως στον ήλιο μοίρα ανθρώπων.

Τη στιγμή που θα πειστεί, θα έχει χαθεί. Μαζί του και η ελπίδα.

Ρομπέν

Ζωές κλεμμένες

.
Στα όρια δοκιμάζονται οι αρετές και οι υποσχέσεις. Στα δύσκολα η φιλία. Στις ακραίες θερμοκρασίας του αρκτικού χειμώνα τα ακριβά αυτοκίνητα. Στις υψηλές στροφές οι κινητήρες. Στον χρόνο οι ιδέες, οι πεποιθήσεις και οι κάθε είδους επιλογές. Πιο καλά, στο όριο του χρόνου, λίγο πριν το τέλος.

Αν θες να υποβάλεις μια ιδέα ή μια επιλογή στη δοκιμασία της αλήθειας, ένας τρόπος είναι να ρωτήσεις κάποιον ηλικιωμένο που υποστήριξε την ίδια ιδέα ή έκανε την ίδια επιλογή τι γνώμη έχει σήμερα γι’ αυτήν, μετά από χρόνια συμβίωσης μαζί της. Ένας άλλος τρόπος είναι να φανταστείς τον εαυτό σου σε βαθιά γεράματα και να θέσεις σε κείνον το ίδιο ερώτημα. Φωτιά που καίει είναι αυτή η δοκιμασία. Φωτιά που αφυπνίζει.

Η εικόνα που αντικρίζει κανείς σήμερα στις πανεπιστημιακές σχολές είναι θλιβερή, αλγεινή, έχω αναφερθεί ξανά σ’ αυτό το αίσχος. Οι προθάλαμοι και οι διάδρομοι έχουν καταληφθεί από τους πάγκους των κομματικών νεολαιών. Χαυνωμένα κομματικά στρατιωτάκια, που τυγχάνουν και φοιτητές, στημένα στα πόστα τους, υπηρετούν τα κομματικά μικρομάγαζα. Μέσα και έξω από τα κτίρια, σε τοίχους και κολώνες, από πάνω ως κάτω, αφίσες προπαγάνδας και συνθήματα γραμμένα με σπρέι ή μαρκαδόρους συνθέτουν μνημεία ασχήμιας, αισθητικού βιασμού. Οι σχολές είναι πια πρωτίστως αρένες κομματικών κοκορομαχιών. Άθλια κωλοχανεία. Το φαινόμενο έχει πάρει διαστάσεις κινηματογραφικού σουρεαλισμού. Οι καθηγητές κυκλοφορούν ανάμεσα σε αυτό το ξένο προς τη λειτουργική διάσταση του χώρου πλήθος σαν παρείσακτοι, εμφανώς υποταγμένοι, ενίοτε φοβισμένοι. Κάποιοι έχουν αναγκαστεί να τοποθετήσουν στην είσοδο του γραφείου τους θωρακισμένη πόρτα ασφαλείας, μήπως και έτσι διασώσουν τα εργαλεία της δουλειάς τους και τα αποτελέσματα των ερευνών τους από τις επιδρομές θερμοκέφαλων βασιβουζούκων στην επόμενη κατάληψη της σχολής από «αγωνιστές του φοιτητικού κινήματος» ή στην επόμενη εισβολή «εξωπανεπιστημιακών στοιχείων». Αυτά στο όνομα της δημοκρατίας.

Σε κάποιες άλλες αρένες, τις ποδοσφαιρικές, χιλιάδες άνθρωποι, νέοι οι περισσότεροι, ωρύονται, σχίζουν τα ρούχα τους, αλληλοβρίζονται και αλληλοσκοτώνονται. Διαβάζουν μόνο αθλητικές εφημερίδες, ακούνε αθλητικούς σταθμούς, ζούνε για την ομάδα, δεν διστάζουν να την αποκαλούν «θεό» τους. Κάποιοι έχουν κυριολεκτικά πεθάνει για την ομάδα σε συμπλοκές με αντίπαλους οπαδούς ή σε άτακτες εξόδους πανικού από το γήπεδο. Αυτά στο όνομα του φίλαθλου πνεύματος.

Οι εικόνες αυτές, στιγμιότυπα του παρόντος, όσο θλιβερές ή οδυνηρές, δεν είναι οι σκληρότεροι δείκτες αποτίμησης της εκτροπής της κοινωνίας. Οι σκληρότεροι δείκτες προκύπτουν από τη δοκιμασία στα όρια, από την αναγωγή στο τέλος του χρόνου. Τραγωδία κατασπατάλησης, ισοδύναμη αυτοχειρίας, να σε ρωτάνε, όταν πια θα ’σαι παππούς, πού έδωσες τον χρόνο σου και την ψυχή σου, και ν’ απαντάς: στο κόμμα – ή στην ομάδα. Να σε ρωτάνε τι έκανες, τι ήσουν σε αυτή τη ζωή, και ν’ απαντάς: οπαδός. Αυτά στο όνομα – ίσως να το ’χεις πλέον χαμπαρίσει ως τότε – της ψευδεπώνυμης πλάνης.

Ζωές κλεμμένες.

Ρομπέν

Ο κατήφορος του νοήματος

.
Πολλές συζητήσεις πολιτικού ή αμπελοφιλοσοφικού περιεχομένου, από την ιμπεριαλιστική πολιτική των ΗΠΑ μέχρι τη σκοπιμότητα των εμβολιασμών για τη νέα γρίπη, καταλήγουν σε ένα κρίσιμο ερώτημα: γιατί τα άτομα ή οι συλλογικότητες (κυβερνήσεις, εταιρίες) συντηρούν μια τακτική αντικοινωνική έως απάνθρωπη ενώ έχουν ήδη πετύχει την ικανοποίηση όλων των αναγκών που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος ή να φανταστεί η πιο οργιώδης φαντασία;

Ας εξετάσουμε το παράδειγμα ενός χρηματιστή στη Wall Street ή ενός τραπεζίτη-διακινητή τοξικών παραγώγων, δηλαδή ενός αεριτζή, ενός νταβατζή της ανάγκης, της απληστίας, της άγνοιας και της ηλιθιότητας. Πολύ σύντομα αποκτά πλούτη αμύθητα. Ποιος ο λόγος να συνεχίσει το ίδιο βιολί; Γιατί να μην αποσυρθεί; Ή γιατί να μην το γυρίσει σε μία δραστηριότητα πιο παραγωγική, πιο έντιμη, πιο φιλική για τις κοινωνίες;

Στο μυαλό μου έρχονται, επίσης, τα γεράκια της Ουάσιγκτον. Άνθρωποι χορτασμένοι από εξουσία, τακτοποιημένοι οικονομικά για πολλές γενιές, δικτυωμένοι στα πιο ισχυρά λόμπι. Με μετοχές και θέση στο διοικητικό συμβούλιο των πιο κερδοφόρων εταιριών πετρελαίου, φαρμάκων και όπλων. Για ποιο λόγο συνεχίζουν; Τι έχουν ακόμα να κερδίσουν; Γιατί δεν αφήνουν τον κόσμο ήσυχο;

Δε νομίζω ότι ο λόγος είναι το χρήμα – έχουν, ουσιαστικά, ανεξάντλητο. Ούτε η δόξα – ήδη τους ξέρει ολόκληρος ο πλανήτης. Νομίζω ότι ο λόγος είναι το νόημα ζωής.

Υποθέτω ότι, αν αυτοί οι άνθρωποι αποσύρονταν για να απολαύσουν τους καρπούς του «μόχθου» τους, όπως θα έκαναν ή φαντάζονται ότι θα έκαναν όσοι δεν έχουν βρεθεί σε ανάλογη θέση, το επόμενο πρωί δεν θα ήξεραν τι να πράξουν, πώς να κινηθούν, πώς να ζήσουν. Η ζωή τους θα έχανε το νόημά της.

Τείνουμε να θεωρούμε ως νόημα ζωής κάτι «υψηλό», ιδανικό, όπως η ελευθερία ή η πίστη στο Θεό. Το παρελθόν, άλλωστε, έχει να επιδείξει όχι λίγα παραδείγματα ιδεολόγων, αγωνιστών την ελευθερίας, Χριστιανών, που θυσίασαν τη ζωή τους στην προσπάθεια να διαφυλάξουν ή να ξανακερδίσουν το νόημα της. Αν ο άνθρωπος είναι ικανός να θυσιάσει την ίδια τη ζωή του για έναν σκοπό, υποθέτω ότι πολύ πιο άνετα είναι ικανός να θυσιάσει τις ζωές άλλων για τον ίδιο σκοπό.

Έτσι είναι. Για ένα νόημα ζούμε όλοι. Και το προασπίζουμε με κάθε τρόπο και μέσο. Μόνο που για κάποιους το νόημα της ζωής δεν είναι η ελευθερία ούτε μια ιδεολογία ούτε η μεταφυσική αναζήτηση. Είναι η συναρπαστική τους καθημερινότητα. Το χρυσάφι. Η δύναμη. Οι κρίσιμες αποφάσεις. Τα σμήνη των ανθρώπων που τους περιτριγυρίζουν, που εργάζονται γι’ αυτούς, που εξαρτώνται από αυτούς. Οι γρήγοροι ρυθμοί. Τα γρήγορα αυτοκίνητα. Το βραδινό όργιο στη βίλα του δικαστή. Η απατηλή λάμψη της ματαιοδοξίας.

Αυτά συνθέτουν το ζωτικό τους ψεύδος ή, αλλιώς, τη ζωτική τους εικονικότητα. Έχουν εθιστεί σ’ αυτήν, δεν μπορούν ν’ ανασάνουν έξω απ’ αυτήν, δεν διανοούνται τη ζωή χωρίς αυτήν. Και δεν πρόκειται να την αποχωριστούν ποτέ. Ακόμα κι αν η δική τους εικονικότητα σακατεύει ή σκοτώνει την πραγματικότητα χιλιάδων, εκατομμυρίων άλλων ανθρώπων.

Στην κορυφή της κλίμακας το παιχνίδι δεν παίζεται πια για το χρήμα ή για τη δόξα. Παίζεται για το νόημα. Το παιχνίδι είναι το νόημα.

Ίσως δεν είναι δίκαιο να κρίνουμε ένα άτομο για την επιδίωξη του νοήματος της ζωής του, όποιο και αν είναι αυτό, όποιες οι επιπτώσεις του. Ίσως μπορούμε να το κρίνουμε μόνο για την επιλογή ενός νοήματος ή για την εμμονή του σ’ αυτό το νόημα.

Μα, όσον αφορά τις επιλογές των ατόμων, μεγάλο μέρος της ευθύνης φέρει η κοινωνία και ιδιαίτερα η παιδευτική της λειτουργία, η παιδεία. Μια κοινωνία είναι σε παρακμή, όταν συστηματικά αποτυγχάνει να προκρίνει ως αυτονόητες επιλογές νοήματα κοινωνιοκεντρικά και επιτρέπει να επικρατήσουν νοήματα ατομοκεντρικά, δηλαδή ανθενωτικά, δηλαδή διαλυτικά της κοινωνίας, δηλαδή αυτοκαταστροφικά.

Έτσι εχόντων των πραγμάτων, ο κατήφορος είναι μακρύς. Με απονεκρωμένη παιδεία, με σπασμένες πυξίδες, μια κοινωνία δεν αργεί να φτάσει στο σημείο όπου θεός γίνεται η προσφιλής ποδοσφαιρική ομάδα και νόημα ζωής η νίκη σε κάθε ματς. Και προασπίζουν αυτό το νόημα, οι άφρονες οπαδοί, όπως οφείλουν: με κάθε τρόπο και μέσο.

Ρομπέν

Εύθραυστη εικονικότητα

.
Μια εικονικότητα ζούμε. Συνεχή και αδιάλειπτη καθ’ όλο το διάστημα του βίου ή, στην καλύτερη περίπτωση, διακοπτόμενη από σύντομες ενοράσεις πραγματικότητας. Ναι, έτσι: η όραση φανερώνει την εικονικότητα, ενώ για την πραγματικότητα χρειαζόμαστε ενόραση. Μοιάζει με αντιστροφή των όρων - μια αυθόρμητη θεώρηση θα όριζε αντίστροφα το φυσιολογικό, το κανονικό. Αλλά ίσως κανονικό ονομάζουμε το επιθυμητό, το βολικό, με αποτέλεσμα να μας διαφεύγει το όντως κανονικό.

Δουλειές, διασκεδάσεις, σχέδια και όνειρα. Αυτή είναι η ζωή μας. Όλα πακεταρισμένα αεροστεγώς στην προσωπική σφαίρα άνεσης, όπου ο καθένας λειτουργεί με άνεση. Το κακό είναι ξορκισμένο, κλειδωμένο απέξω, η σφαίρα αρραγής.

Μα όταν χτυπήσει το κακό, όταν η σφαίρα ραγίσει, καταρρέει η εικονικότητα, σκορπάνε στους ανέμους οι ασχολίες μας, σαν από βίαιη αποσυμπίεση. Νόημα κανένα δεν αφήνουν.

Στη σημερινή ελλαδική εικονική πραγματικότητα το νόημα μοιάζει να έχει εξοριστεί σε τόπο μακρινό κι απρόσιτο. Στις οθόνες της εικονικότητας βασιλεύει το σκότος. Η βία, η έριδα, η ειρωνεία, η εξαπάτηση, η επιβολή, η κατίσχυση. Τουλάχιστον το μισό τηλεοπτικό πρόγραμμα είναι αφιερωμένο στον «κοινωνικό» κανιβαλισμό, την προβολή της μηδαμινότητας και την αναζωπύρωση κάθε είδους πλάνης (από την αστρολογία έως τη μαγεία). Άνθρωποι καθυβρίζουν, ελεεινολογούν, υπονομεύουν ο ένας τον άλλον, άνθρωποι επιδεικνύουν τη θλιβερότητα της ύπαρξής τους ως προσόν διεκδίκησης επάθλου, άνθρωποι σηκώνουν τραπέζια με τη «δύναμη του νου» ή συζητούν με «σοβαρότητα» τη σημασία του ανάδρομου Ερμή.

Είναι αναπόφευκτο να αναρωτηθεί ο θεατής που δεν έχει κατεβάσει τον γενικό διακόπτη του εγκεφάλου του: όλοι αυτοί οι άνθρωποι της οθόνης, και όσοι χαύνοι τους παρακολουθούν, δεν έχουν πάρει ποτέ γεύση πραγματικότητας; Δεν έχουν πονέσει πόνο βαθύ, αφυπνιστικό; Δεν δοκίμασαν ποτέ φθορά, απώλεια;

Όταν χτυπήσει δυνατά το κακό, τα χρώματα γίνονται άχρωμα, οι μουσικές θόρυβος, οι βεβαιότητες ατμός. Σχεδόν καθετί αποκαλύπτεται ως χάσιμο χρόνου.

Χρόνος είναι αυτό που δεν έχουμε.

Ρομπέν

Η άλλη όψη του νομίσματος

.
Πάγια θέση μου είναι ότι για το χάλι της ελλαδικής κοινωνίας ευθυνόμαστε όλοι. Ίσως με διαφορετικό συντελεστή βαρύτητας ο καθένας, ανάλογα με το πόστο του και τις δυνάμεις του, πάντως όλοι.

Έτσι, ενώ την περασμένη Κυριακή το θέμα εδώ ήταν η αυθαιρεσία των εταιριών και του κράτους, σήμερα το θέμα είναι η αυθαιρεσία των ατόμων (πολίτες δεν τους λέω).

Υποστηρίζω ότι και οι δύο μορφές αυθαιρεσίας ζημιώνουν την κοινωνία και, μάλιστα, ότι αναπαράγουν και τρέφουν η μία την άλλη.

Το θέμα μας είναι η απεργία στον Οργανισμό Λιμένος Πειραιώς (ΟΛΠ). Δηλώνω ότι δεν το έχω ξεψαχνίσει, κατά συνέπεια ό,τι γράφω το γράφω με επιφύλαξη. Όμως, η πείρα από απεργίες του είδους και η γνώση του ποιού του «συνδικαλιστικού» κινήματος είναι κάποιοι επικουρικοί δείκτες.

Θα πατήσω πάνω σε δύο δημοσιεύματα.

Ο Νίκος Μπαρδούνιας γράφει στην «Καθημερινή» ότι οι κινητοποιήσεις γίνονται για τις ακριβοπληρωμένες «πόστες» του λιμανιού. Πολλά ωραία μαθαίνουμε από αυτό το άρθρο, όπως ότι «το 2007 οι μέσες ετήσιες μεικτές αποδοχές ενός εργαζόμενου στο λιμάνι έφθαναν στις 65,9 χιλιάδες ευρώ» ή ότι πληρώνονται έξι εργάτες για να κάνουν τη δουλειά που σε άλλα ανταγωνιστικά λιμάνια την κάνουν τέσσερις ή ότι λόγω τέτοιων σπαταλών ο ΟΛΠ επιβαρύνεται με 12 εκατομμύρια ευρώ ετησίως.

Ο Αλέξης Παπαχελάς στην ίδια εφημερίδα γράφει ότι «η ζημιά που υφίσταται η χώρα με την υπόθεση της COSCO είναι μεγάλη, πολύ μεγάλη». Και αναλύει το γιατί.

Η ιδιοτέλεια δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο του κράτους και των πολυεθνικών. Έχουν και τα άτομα μεράδι και μπορούν εξίσου αποτελεσματικά να δημιουργούν προβλήματα στη λειτουργικότητα μιας κοινωνίας.

Γι’ αυτό επιμένω ότι το πρόβλημα δεν είναι ταξικό, ιδεολογικό. Είναι πρωτίστως πρόβλημα επιλογής τρόπου του βίου. Υπάρχει ο τρόπος της ιδιοτέλειας από τη μία και ο τρόπος της σχέσης, της κοινωνίας, από την άλλη.

Η ιδιοτέλεια των κρατικών λειτουργών ανοίγει διάπλατα και ανεξέλεγκτα τις πόρτες στην εταιρική ιδιοτέλεια.

Η εταιρική ιδιοτέλεια θεοποιεί το κέρδος, μετέρχεται κάθε μέσο και αδιαφορεί για τις συνέπειες. Έτσι προκύπτει ο Ασωπός. Έτσι προκύπτει η Χαλκιδική.

Η ατομική ή συνδικαλιστική ιδιοτέλεια παραλύει το λιμάνι του Πειραιά ή κλείνει με μπλόκα τις εθνικές οδούς, τορπιλίζει την οικονομία, καταδικάζει τη χώρα σε μαρασμό.

Οι ατομικές ιδιοτέλειες αθροιζόμενες ανεβάζουν ιδιοτελείς κυβερνήσεις οι οποίες ως ιδρυτική προϋπόθεση έχουν τη συνεργία με τις ατομικές και τις εταιρικές ιδιοτέλειες. Έλα, όμως, που οι ατομικές συχνά συγκρούονται με τις εταιρικές. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το κράτος που τις εξέθρεψε και τις δύο βρίσκεται εκτεθειμένο και αμήχανο. Γνωρίζοντας τη συνενοχή του δεν έχει το ηθικό σθένος να πάρει γενναίες αποφάσεις αποκατάστασης της ευρυθμίας.

Τελικά, συνήθως οι ιδιοτέλειες τα βρίσκουν μεταξύ τους, με τις κατάλληλες μικρορυθμίσεις.

Το ερώτημα είναι, τι γίνεται με τους άλλους. Με κείνους που δεν πληρώνονται πέντε χιλιάρικα το μήνα για να αράζουν στον καναπέ τους. Με κείνους που δεν μπλέχτηκαν στα κομματικά γρανάζια, δεν κούνησαν σημαιάκια, δεν έγλειψαν, δεν προσκύνησαν, δεν παρανόμησαν ούτε παρατύπησαν, αλλά ήταν και παραμένουν πολέμιοι της ιδιοτέλειας, θιασώτες της σχέσης, αμετανόητοι θεματοφύλακες ενός τρόπου του βίου που προτάσσει το «εμείς» αντί του «εγώ».

Ρομπέν

Άνευ όρων παράδοση

.
Αστικοποίηση ίσον κοπαδοποίηση. Και κοπαδοποίηση ίσον παραίτηση από την αυτοδιαχείριση, συνταύτιση της ατομικής μοίρας με τη μοίρα του κοπαδιού, την οποία ορίζει ο βοσκός, δηλαδή ένας τρίτος. Τώρα όλα εξαρτώνται από έναν και μοναδικό παράγοντα: τον βοσκό. Αν ο βοσκός είναι κακός, πάει το κοπάδι.

Αυτό πάθαμε. Δεν ήταν πάντα έτσι ή τουλάχιστον δεν ήταν πάντα τόσο έτσι.

Ας πάμε μερικές δεκαετίες πίσω, κάπου στη δεκαετία του ’50. Κι ας πούμε ότι είσαι αγρότης και ζεις σε ένα χωριό της ελληνικής υπαίθρου. Είσαι περίπου αυτόνομος. Έχεις μια στέγη δική σου και τα όσα παράγεις, αν μη τι άλλο, αρκούν για να μη λιμοκτονήσεις εσύ και η οικογένειά σου. Αυτό σου δίνει μια αξιοπρέπεια. Αλλά γεννάει και μια ευθύνη: αν απειληθεί το μικροσύστημά σου, το οποίο συντηρεί την οικογένειά σου, θα χρειαστεί να δράσεις. Εσύ προσωπικά. Ξεκάθαρα πράγματα.

Τι θα έκανες, αν κάποιος ληστής συστηματικά σου κατέκλεβε τ' αγαθά; Μια, δυο, τρεις, κάποτε δε θ’ άρπαζες το τουφέκι; Θα αναγκαζόσουν. Αλλιώς, πείνα θα περίμενε τα παιδιά σου.

Πώς θ’ αντιδρούσες, αν κάποιος κακόβουλος έχυνε βαρέλια με δηλητήριο στην πηγή από την οποία πίνει το χωριό; Είναι προφανές: το τουφέκι!

Και αν ο πρόεδρος της κοινότητας παραχωρούσε το χωριό, παρά τη δεδηλωμένη άρνηση των χωριανών, σε μια εταιρία για εμπορική εκμετάλλευση, ποιο θα ήταν το μέλλον του πουλημένου προέδρου; Θα μπορούσε να κυκλοφορήσει στο δρόμο ήσυχος, χωρίς να λογαριάζει τα βόλια των συγχωριανών του; Δύσκολο.

Αυτά σε άλλες εποχές, σε άλλα μέρη. Και μετά ήρθε το άστυ. Η εγκατάλειψη της γης. Η εξάρτηση από τρίτους για τροφή και στέγη. Η παράδοση της προσωπικής μοίρας σε βοσκούς. Η απώλεια της αυτοδιαχείρισης και της αξιοπρέπειας. Η έκλειψη του τουφεκιού. Η εποχή του κοπαδιού.

Τώρα σου καταληστεύουν το βιος επί δεκαετίες, ρίχνουν εξασθενές χρώμιο στο νερό των παιδιών σου, ξεπουλάνε ολόκληρο νομό σε ξένες εταιρίες για να τον κάνουν ορυχείο κι εσύ κάθεσαι και τους κοιτάζεις σαν χάνος. Είναι ευθύνη του βοσκού, σκέφτεσαι. Και λουφάζεις. Παροπλισμένος, αδύναμος, άβουλος, παντελώς ανίκανος να επέμβεις στη δυσοίωνη δρομολόγηση της μοίρας σου.

Κάθε τόσο σου αναπτερώνουν την ελπίδα ότι να, τούτος εδώ ο καινούριος βοσκός κάτι θα κάνει για να δώσει λύση στο πρόβλημα. Μα σ’ έναν κόσμο λύκων, ο μόνος λόγος που ο βοσκός κατάφερε να γίνει βοσκός είναι ότι έχει τη συγκατάθεση των λύκων.

Γύρω σου ο όχλος φαίνεται να έχει τέλεια άγνοια κινδύνου. Χαυνωμένος, ολότελα εξανδραποδισμένος, βαδίζει ευθεία καταπάνω στον χαμό του με χαμόγελα καταναλωτικής μέθης. Αφήνεται πειθήνια στον βοσκό να τον οδηγήσει στο στόμα του λύκου.

Κι εσύ; Αντί εσύ και τ’ άλλα άσπρα πρόβατα να ξεθάψετε τα τουφέκια των παππούδων, εμφανίζονται μαύρα πρόβατα με καλάσνικοφ και γαζώνουν το κοπάδι.

Μαύρη είν’ η νύχτα στα βουνά, μαύρη είναι και στον κάμπο.

Αναρωτιέσαι ποτέ;

Πότε θα κάμει ξαστεριά;

Πότε θα φλεβαρίσει;

Να πάρω το τουφέκι μου.

Ρομπέν

.

Σκέψεις αργές

.
Στη Φυσική το μέτρο της αταξίας ενός συστήματος εκφράζεται με ένα μέγεθος που λέγεται εντροπία. Όσο μεγαλύτερη η αταξία, τόσο μεγαλύτερη η εντροπία. Η συνολική εντροπία του Σύμπαντος, δηλαδή η αταξία του, αυξάνεται μονότονα. Λέμε ότι το βέλος του χρόνου δείχνει προς την κατεύθυνση αύξησης της εντροπίας. Αυτό απλά σημαίνει ότι, όσο ο χρόνος προχωράει, η συνολική αταξία συνεχώς μεγαλώνει.

Κάθε οντότητα, έμβια ή μη, είναι μια έκφραση τάξης. Διότι έχει δομή. Στην αταξία δεν μπορεί να εντοπιστεί οντότητα, ταυτότητα, ετερότητα. Το χάος δεν έχει πρόσωπο. Χαρακτηριστικά, αν το Σύμπαν είναι ανοιχτό (δηλαδή αν εξακολουθήσει να διαστέλλεται για πάντα), τότε η κατάληξή του θα είναι η διάλυση: ένας ωκεανός από σωματίδια και ακτινοβολία. Οι οργανωμένες δομές, όπως οι γαλαξίες, οι αστέρες, οι πλανήτες, τα έμβια, θα έχουν διαλυθεί ή απομείνει ελάχιστες. Το Σύμπαν θα είναι ένα κατασκότεινο και βουβό μέρος όπου τίποτα δε θα συμβαίνει. Η θερμοκρασία θα τείνει προς το απόλυτο μηδέν και, σε άπειρο χρόνο, θα πάψει κάθε κίνηση της ύλης – θα παραμείνει η διαστολή του χωροχρόνου. Αυτή η κατάληξη ονομάζεται θερμικός θάνατος.

Φαίνεται ότι συνειδητά ή υποσυνείδητα οι άνθρωποι αντιλαμβανόμαστε την αναπόφευκτη ταύτιση της αταξίας με τον θάνατο. Γι’ αυτό, την αποστρεφόμαστε, βρίσκουμε παρηγοριά στην τάξη, στο κάλλος. Αν το βέλος της εντροπίας δείχνει προς την αταξία, το βέλος της αυτοσυντήρησης δείχνει, πεισματικά πλην μάταια, προς την τάξη.

Η τέχνη δημιουργεί τάξη. Μέσα από μια θάλασσα λέξεων, όπου καμιά οντότητα, ετερότητα, ταυτότητα δεν μπορεί να εντοπιστεί, γεννιέται ένα ποίημα, μια δομή που μπορεί να διακριθεί και να αναγνωριστεί, συνεπώς διαθέτει οντότητα, ταυτότητα, ετερότητα. Από μια απειρία δυνατοτήτων και συνδυασμών γεννιέται ένα έργο ζωγραφικής ή μια μελωδία. Η εντροπία τοπικά μειώνεται, η τάξη τοπικά κυριαρχεί, εκ του μη όντος συστήνεται κάλλος.

Η επιστήμη δημιουργεί τάξη. Συστηματοποιεί, κατατάσσει, ταξινομεί, συνάγει. Οι απειρίες φαινομένων ανάγονται σε λίγους, μετρημένους νόμους. Προκύπτει οικοδόμημα κατανοητό και ερμηνευτικό, εργαλείο ανάγνωσης του παρόντος, συμπερασμού του παρελθόντος και πρόβλεψης του μέλλοντος.

Μια κατασκευή, ένα προϊόν, ένα τεχνολογικό έργο είναι εκφάνσεις τάξης. Έχουν δομή και ενσωματώνουν κανόνες, νόμους, αλγόριθμους.

Κάθε έκφραση τάξης, από μια συμφωνία κλασικής μουσικής έως ένα ρούχο ή ένα κινητό τηλέφωνο, αποτελεί παρηγοριά, παραμυθία, θαλπωρή, μια μικρή νίκη της ζωής, που ξορκίζει την ενθύμηση του αναπόφευκτου τέλους.

Ρομπέν

Μετανοείτε

.
Έχετε πολύ διάβασμα σήμερα.

Στο άρθρο του «Το 2025 κι εμείς» στην Καθημερινή της Κυριακής ο Νίκος Κωνσταντάρας παρουσιάζει ζοφώδεις τις προοπτικές των οικονομικών και δημογραφικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η χώρα μας. Το σημείο χωρίς επιστροφή δεν τοποθετείται πια σε ένα απροσδιόριστο μακρινό μέλλον, αλλά ανησυχητικά κοντά. Ρίξτε μια ματιά στην «Έκθεση 2009 για τη βιωσιμότητα» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, από την οποία αντλεί τα δεδομένα του ο κ. Κωνσταντάρας. Πηγαίνετε στη σελίδα 106 και δείτε το γράφημα VII.8.1, το οποίο απεικονίζει την οικονομική βιωσιμότητα της Ελλάδας. Συγκρίνετέ το με το αντίστοιχο άλλων χωρών της ΕΕ. Το εμβαδόν που περικλείει η κόκκινη γραμμή αποτελεί μέτρο της οικονομικής βιωσιμότητας. (Η λογική του γραφήματος εξηγείται στη σελίδα 93.)

Εξίσου ανησυχητικά συμπεράσματα, όσον αφορά τα εθνικά μας θέματα, συνάγει ο Χρήστος Γιανναράς στη σημερινή του επιφυλλίδα με τίτλο «Αλλαγή κεντρικού προσανατολισμού;», στην ίδια εφημερίδα.

Ακατανόητο το γιατί κινδυνολογούν οι δύο αυτοί κύριοι. Ο Τζορτζίνο είναι εδώ. Το μέλλον είναι φωτεινό.

Ο Τζορτζίνο της πράσινης ανάπτυξης – ας τον λέμε για συντομία Τζίνο – τι σκοπεύει να κάνει για τη φλέγουσα υπόθεση των μεταλλείων Χαλκιδικής; Θα αντιδράσει στις πιέσεις των ευρώ και των δολαρίων; Προς το παρόν αντιδρούν οι κάτοικοι της Χαλκιδικής. Μόνο.

Για όσους δεν γνωρίζουν το φρικώδες ιστορικό των μεταλλείων Χαλκιδικής και το μέγεθος της επαπειλούμενης περιβαλλοντικής καταστροφής, που μόνο με πυρηνική καταστροφή μπορεί να συγκριθεί, μια σύντομη σύνοψη γίνεται εδώ. Το μέτρο της σοβαρότητας της κατάστασης δίνει με ανακοίνωσή του το Συμβούλιο Περιβάλλοντος του ΑΠΘ. Αν θέλετε να διαβάσετε περισσότερα, υπάρχει μεγάλος όγκος σχετικής πληροφορίας στην ιστοσελίδα του Παρατηρητηρίου Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων. Εκεί θα βρείτε επίσης φωτογραφίες και αποκαλυπτικά βίντεο από παρόμοιες εξορύξεις σε άλλες χώρες του κόσμου. Η ιστορία παντού η ίδια: τα άρματα του κέρδους πολτοποιούν κάτω από τις ερπύστριές τους ολόκληρους πληθυσμούς με τη συνεργία ξεπουλημένων κυβερνήσεων.

Αν είστε πολύ μπίζι για να τα δείτε όλα αυτά, μπορώ να σας το κάνω λιανά με δυο γραμμές: αν καμφθούν οι αντιστάσεις των κατοίκων και προχωρήσουν τα σχέδια της εταιρίας εξόρυξης, η Χαλκιδική είναι ξεγραμμένη. Καμένη γη. Κρανίου τόπος. Και όχι μόνο η Χαλκιδική. Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις θα βαρύνουν και τους όμορους νομούς. Αλλά σας παρακαλώ θερμά: μην επαφίεστε στη δική μου οπτική. Ψάξτε το μόνοι σας.

Βέβαια, εύκολα μπορεί να αποφανθεί κανείς ότι όλα τούτα είναι υπερβολές. Κινδυνολογίες. Συνομωσιολογίες. Έμμεση αντιπολιτευτική κίνηση. Μωρία του γράφοντος. Πιθανόν.

Εύκολα μπορεί να επαναπαυτεί κανείς στον αφελή πλην βολικό αφορισμό: «Έλα, μωρέ, τέτοια πράγματα δεν γίνονται». Ή στο προφανέστερα αφελές, αν όχι και βλακώδες: «Δεν θα τους αφήσουν να κάνουν τέτοιο πράμα». Ίσως.

Όμως. Το τι γίνεται και τι δεν γίνεται και το αν τους αφήνουν ή όχι μπορεί κανείς να το διαπιστώσει ανατρέχοντας στο παρελθόν. Θέλετε βοήθεια; Θυμηθείτε, για παράδειγμα, τον Ασωπό. Από το 1969 έως σήμερα τα λύματα εκατοντάδων βιομηχανιών (750 σήμερα) χύνονται στον ποταμό Ασωπό. Τα λύματα αυτά έχουν μολύνει ανεπανόρθωτα τον Ασωπό και τον υποκείμενο υδροφόρο ορίζοντα, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι κυριολεκτικά να πεθαίνουν (πενταπλασιασμός των θανάτων από καρκίνο στα Οινόφυτα μέσα σε 18 χρόνια). Τα τελευταία νέα λένε ότι βρέθηκε και στη γειτονική Εύβοια εξασθενές χρώμιο (η πιο καρκινογόνος ουσία που χύνεται στον Ασωπό). Φόβοι εκφράζονται ότι «μέρος των παράνομων απορρίψεων από τη Βοιωτία έχει μεταφερθεί στην Εύβοια, έπειτα από τις διαστάσεις που έλαβε το θέμα του Ασωπού τα τελευταία δύο χρόνια». Ε, βέβαια. Η Βοιωτία μπούκωσε. Πάμε παραδίπλα. Λέω, λοιπόν, ότι το θέμα του Ασωπού αποτελεί εγχώριο και διεθνές σκάνδαλο από το 1996. Ουδείς μέσα σε 13 χρόνια έδωσε λύση. Ουδείς. Ούτε πράσινος ούτε γαλάζιος ούτε μενεξεδής. Ακούς, καλέ μου, Τζίνο; Ουδείς.

Τι σας κάνει να πιστεύετε ότι ο Τζίνο και το πράσινο παρεάκι του θα πράξουν κάτι ωφελιμότερο (για την πόλη) στην υπόθεση των μεταλλείων Χαλκιδικής; Πείτε μου έναν λόγο.

Απαιτείται άμεση αφύπνιση. Έντονη μαζική αντίδραση. Αν δεν είναι ήδη αργά.

Μετανοείτε.

Ρομπέν

Καθαρές κουβέντες

.
Ας υποθέσουμε ότι είσαι στη Νέα Υόρκη για τουρισμό, αλλά ένα βράδυ χάνεσαι στον κυκεώνα της μητρόπολης. Ξαφνικά συνειδητοποιείς ότι περπατάς μόνος κι άοπλος στο Μπρονξ. Η ώρα είναι προχωρημένη και οι δρόμοι έρημοι. Από τη μια στιγμή στην άλλη βρίσκεσαι περικυκλωμένος: από κάθε κατεύθυνση απειλητικοί μαύροι, φουσκωμένοι από τα βάρη και τα αναβολικά, κραδαίνοντας λοστούς και ρόπαλα του μπέιζμπολ, συρρέουν κατά πάνω σου. Μόλις που έχεις χρόνο για μια προσευχή. Ας με βοηθήσει κάποιος, προσεύχεσαι. Ακριβώς τότε σκάει μύτη ένας ευτραφής, συμπαθέστατος κύριος και, σαν να μην τον αγγίζει διόλου ο κίνδυνος, έρχεται και στέκεται δίπλα σου.

«Ποιος είσαι;» τον ρωτάς.

«Είμαι αυτός που ψηφίστηκε από τη γειτονιά ως ο καταλληλότερος για να σε σώσει», απαντάει.

Μια ελπίδα γεννιέται μέσα σου.

«Θαυμάσια! Δεν έχουμε χρόνο! Τι βαστάς; Τι κρύβεις κάτω από το σακάκι σου; Μαχαίρι, πιστόλι, χειροβομβίδα;»

«Τίποτα», απαντάει ατάραχος.

«Τίποτα; Δεν έχεις τίποτα! ;»

«Έχω τίμιες προθέσεις», καταλήγει αφοπλιστικά.

Αυτήν την εικόνα έχω για τον Κώστα Καραμανλή. Ψηφίστηκε ως η μεγάλη ελπίδα σε μια πολύ κρίσιμη για τη χώρα στιγμή, μα έξι χρόνια αργότερα φαίνεται πως το μοναδικό όπλο που διέθετε ήταν οι τίμιες προθέσεις του. Νομίζω ότι το τελευταίο δεν αμφισβητείται σοβαρά. Νομίζω ότι είναι γενική η αίσθηση πως ο Κώστας Καραμανλής είναι ένας άνθρωπος συμπαθής, αρκούντως ευφυής, καλός για φίλος και έντιμος. Δεν σου δίνει την εντύπωση ότι βούτηξε στη μαρμίτα. Ήθελε να φέρει αλλαγή. Αλλά το πέτυχε σε βαθμό πολύ μικρότερο από τον απαιτούμενο. Γιατί; Γιατί, όταν σε έχουν κυκλώσει οι μαύροι με τα λοστάρια, οι τίμιες προθέσεις από μόνες τους δεν αρκούν για να σώσουν το τομάρι σου.

Οι τίμιες προθέσεις δεν αποκλείεται να αρκούν σε περιόδους ομαλότητας. Όταν, ας πούμε, είσαι στο Μαρούσι και πας να ανοίξεις μανάβικο. Αλλά σίγουρα δεν αρκούν σε εμπόλεμες περιόδους. Δεν αρκούν όταν σου την πέφτουν στο Μπρονξ. Ή όταν η χώρα είναι ταβλιασμένη χάμω και καλείσαι να της κάνεις καρδιοαναπνευστική ανάνηψη. Σε τέτοιες κρίσιμες περιστάσεις απαιτούνται ετοιμότητα, γνώση, τόλμη, δυναμισμός και όραμα.

Κάπου εκεί φαίνεται ότι έχασε το παιχνίδι ο απελθών πρωθυπουργός. Δεν ήταν έτοιμος. Δεν ήταν διαβασμένος. Τα χρόνια πριν αναλάβει την εξουσία δεν τα εκμεταλλεύτηκε όπως έπρεπε. Δεν κάθισε με τον Ζουράρι, για να προσλάβει τη διαχρονική σοφία του Θουκυδίδη. Δεν κάθισε με τον Γιανναρά, για να ανακαλύψει την κοινωνία της σχέσης, την ελληνοχριστιανική πρόταση πολιτισμού, τον κατ’ αλήθεια τρόπο βίου. Λησμόνησε, ίσως, ο κ. Καραμανλής ότι ο Αλέξανδρος ήταν Μέγας, γιατί είχε δάσκαλο τον Αριστοτέλη. Ας το θυμηθεί, τουλάχιστον, όταν (και αν) αποφασίσει να επιστρέψει. Ας καθίσει πρώτα με τους σοφούς, πριν κληθεί να ξανακυβερνήσει. Ας θυμηθεί το πλατωνικό: ο φιλόσοφος να κυβερνά ή ο κυβερνήτης να φιλοσοφεί.

Αν, όμως, τον αδικώ, αν ήταν πανέτοιμος και απλά όλες του οι προσπάθειες δυναμιτίστηκαν από το κατεστημένο, τα εγχώρια και τα διεθνή συμφέροντα και τους ξένους δακτύλους, τότε ας μας κάνει ο κ. Καραμανλής μια χάρη: ας γράψει ένα βιβλίο, στο οποίο να εκθέσει αναλυτικά και ονομαστικά τις πιέσεις που δέχτηκε, τους εκβιασμούς, τις απειλές. Να μάθουν, επιτέλους, οι πολίτες από τον ίδιο τον πρωταγωνιστή του δράματος όλα όσα επί δεκαετίες εικάζονται ή υπονοούνται, αλλά κανείς ποτέ δεν τα έβγαλε στη φόρα. Πολλά και σημαντικά τα οφέλη, αν το πράξει: θα ανοίξει τα μάτια μας, θα δικαιολογηθεί για την αποτυχία του, θα καταχωρισθεί στη συνείδηση του λαού ως ένας τολμητίας προμηθεϊκού αναστήματος και θα προσθέσει ένα best seller στο ενεργητικό του. Pas mal.

Ρομπέν

Dead men walking

.
Λένε ότι μια κυβέρνηση κρίνεται στις πρώτες 100 μέρες. I wouldn’t like to sound negative, alla nomizw ότι ετούτη η κυβέρνηση έχει ήδη κριθεί. Στις πρώτες 100 ώρες. Because, αν ο Yorgos είχε ειλικρινή πρόθεση να αναχαιτίσει την ελεύθερη πτώση, και με την προϋπόθεση ότι δεν είναι εγκεφαλικά νεκρός, θα συγκροτούσε ένα υπουργικό συμβούλιο από επιφανείς ειδικούς, σοφούς και τεχνοκράτες. Αντ’ αυτού, επέλεξε τους αυλικούς, τα παιδιά της ΠΑΣΠ και τα παλιά, γνωστά και δοκιμασμένα κομάντα της ρεμούλας.

Αν τόσο επειγόταν να ξεπληρώσει το χρέος για τη στήριξη που τα παραπάνω στελέχη του έχουν προσφέρει, υπήρχε κι άλλη λύση: ας τους διόριζε συμβούλους σε καμιά επιτροπή για τη διάσωση της πράσινης κάμπιας, με μηναίο μισθό τριάντα χιλιάρικα, να ξεμπέρδευε με δαύτους. Όσο για μας, no problem, θα το σηκώναμε κι αυτό. Τόσα δισεκατομμύρια πήρε ο αγέρας, σε λίγα χιλιάρικα θα κολλήσουμε; Είμαστε, πλέον, large, πολύ large.

Αλλά όχι. Ο Yorgos είδε τον ύφαλο και έπλευσε ολοταχώς κατά πάνω του.

Yorgos, the ship is sinking, dude! Mayday, mayday, do you read? As’ to, Yorgos. Too late now. We ’re already dead. Dead men walking.


ΥΓ: Οι δημοσιογράφοι ακόμα περιμένουν με αγωνία ένα πρώτο δείγμα γραφής του νέου πρωθυπουργού. Να ’το, ρε παιδιά, φωνάζει, βγάζει μάτι! Τι είδους δείγμα γραφής περιμένετε; Καμιά ραψωδία;

Ρομπέν

Καληνύχτα και καλή τύχη

.
Όλα πια δείχνουν ότι το ΠΑΣΟΚ θα συστήσει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Ας ετοιμαστούμε να υποδεχτούμε (ξανά) τον γερασμένο θίασο της θεσμικής εγκαθίδρυσης της φαυλοκρατίας.

Όλα δείχνουν ότι η αυριανή μέρα θα ξημερώσει με τιμονιέρη του έθνους τον κατά τα φαινόμενα πιο ανίκανο και πιο ενδοτικό πρωθυπουργό της μεταπολιτευτικής ιστορίας – αν όχι της σύγχρονης ιστορίας, δηλαδή από την Επανάσταση και δώθε.

Όλα δείχνουν ότι ΠΑΣΟΚ και Νέα Δημοκρατία θα λάβουν αθροιστικά ποσοστό των έγκυρων ψήφων που θα πλησιάζει το 80%.

Όλα δείχνουν ότι έχουν απονεκρωθεί τα ανακλαστικά αντίδρασης, στοιχειώδους αυτοσυντήρησης, των Ελλήνων ψηφοφόρων. Περήφανο, άφθαρτο, το 80% εμμόνως διατηρεί τη χώρα πάνω στο μονοπάτι της αυτοχειρίας. Μεριμνά ώστε ούτε η ελάχιστη παρέκκλιση να μη σημειωθεί από αυτό το μονοπάτι. Ο κατά τ’ άλλα πιο ασυνεπής, αδιάφορος, χαβαλετζής, αναξιόπιστος, φραπεδαραχτός λαός της Ευρώπης επιδεικνύει στο συγκεκριμένο "καθήκον" θαυμαστή προσήλωση και συνέπεια.

Αν, τουλάχιστον, το 80% έπεφτε στο 70%, θα γεννιόταν μια ελπίδα. Θα σήμαινε κάτι τέτοιο ότι ο ασθενής έχει σφυγμό, ότι η ζωή δεν έφυγε από το σώμα. Μα αν ένα πράγμα έχει συστηματικά στερήσει η νεοελληνική πραγματικότητα από τον νουνεχή Νεοέλληνα, αυτό είναι η ελπίδα. Κάποιοι, όπως ο Μίκης Θεοδωράκης, υποστηρίζουν ότι η εξάλειψη της ελπίδας είναι στόχος οργανωμένου σχεδίου ξένων δυνάμεων. Μπορεί.

Κυριακή 4 Οκτωβρίου, ώρα 19.04. Δύση του ήλιου. Ανατολή του πράσινου ήλιου του Γιωργάκη Παπανδρέου. Στην αντιπολίτευση ανατέλλουν τα μαύρα φεγγάρια της Ντόρας.

Καληνύχτα και καλή τύχη.

Ρομπέν

Σκάφος ακυβέρνητο

.

Στις 14 Απριλίου 1865 ο Τζον Γουίλκς Μπουθ δολοφονεί τον Αβραάμ Λίνκολν. Πέντε μέρες πρωτύτερα ο Στρατηγός (των Νοτίων) Ρόμπερτ Λι είχε παραδοθεί στο Απομάτοξ, βάζοντας τέλος στον αιματηρό τετραετή αμερικανικό εμφύλιο.

Ακολούθως, ο ποιητής Γουόλτ Γουίτμαν εκφράζει την οδύνη του για τον θάνατο του ηγέτη του με ένα ποίημα που έμεινε στην ιστορία, το “O Captain, my Captain”.

Φυσικά, αυτή δεν είναι η μοναδική περίπτωση ενός ηγέτη που ενέπνεε. Αλλά είναι μία που άφησε γραπτό μνημείο.

Όμως τι είναι αυτό που κάνει τον ηγέτη; Ποιο είναι το κοινό χαρακτηριστικό του ηγέτη, του δασκάλου και του πατέρα, εκείνο που κάνει την παρουσία τους απαραίτητη κι ευεργετική, ενώ την απώλειά τους οδυνηρή και δυσβάσταχτη;

Νομίζω ότι είναι η απόφασή τους να υπηρετούν. Είναι η διάθεση αυθυπέρβασης και αυτοπροσφοράς.

Υπάρχει ένα γεγονός αναφοράς, μια εικόνα αρχετυπική, στην αφετηρία κάθε γνήσιου μονοπατιού ηγεσίας: ο Χριστός γονατιστός πλένει τα πόδια των μαθητών του. Ο Θεός υπηρετεί τον άνθρωπο. Ο Δημιουργός προσφέρεται στο δημιούργημα.

Βλέπεις την τηλεμαχία των έξι «αρχηγών» και, κατόπιν, τη μονομαχία των δύο «υποψήφιων πρωθυπουργών» και νιώθεις οργή, απογοήτευση, οίκτο, ναυτία. Διαπιστώνεις την τραγική αναντιστοιχία ανάμεσα στις έννοιες που φέρουν οι τίτλοι και στα πρόσωπα (;) που φέρουν τους τίτλους. Ανάμεσα στο που η ψυχή ποθεί και στο που το μάτι βλέπει και το αυτί ακούει. Ανάμεσα στην άχρονη επαγγελία και στην έγχρονη πραγματικότητα. Μεγάλος πόνος αυτός.

Μεγάλος πόνος για έναν λαό, για ένα έθνος, η έκλειψη, η κραυγαλέα απουσία πατέρων, δασκάλων, ηγετών.

Στις εκλογές της ερχόμενης Κυριακής το ερώτημα που θα απαντηθεί δεν είναι: ποιος ο πιο ικανός να υπηρετήσει το σύνολο. Είναι: ποιος ο πιο ικανός να ξεγελάσει ότι θα υπηρετήσει το σύνολο, ώστε, αφού εκλεγεί, να επιδοθεί αναίσχυντα στην υπηρεσία εαυτού και ημετέρων.

Κι αυτή η αρπαχτική προδιάθεση φαίνεται στο γυαλί. Φαίνεται πια καθαρά, όσο πιασάρικα και αν είναι τα μαρκετινίστικα σλόγκαν, όσο ελκυστικές οι υποσχέσεις. Δυσώδη ψεύδη που δεν πείθουν ούτε μικρό παιδί.

Μα δε βγαίνει μόνο ο λαός χαμένος από αυτό το θέατρο του παραλόγου, του ψεύδους και της ιδιοτέλειας. Βγαίνουν χαμένοι και οι ίδιοι οι αποκαλούμενοι «αρχηγοί». Πόσο μεγάλες κι ανεπίστρεπτες ευκαιρίες μεγαλείου! Τι σπατάλη! Να έχεις τη δύναμη στα χέρια σου, το πεπρωμένο ενός λαού στα χέρια σου, και ούτε καν να διανοηθείς να σταθείς, έστω για μια στιγμή, στο ύψος ενός πραγματικού ηγέτη. Κανένας ποιητής ποτέ δε θα γράψει για σένα “O captain, my captain”. Ήσουν ο καπετάνιος του τίποτα. Η ιστορία θα σε προσπεράσει με ένα ηχηρό ρέψιμο.

Κάποιος πρέπει να το πει στους έξι. Και στους τριακόσιους. Ότι δεν μετράει το τι λες. Αλλά το ποιος είσαι και το τι μπορείς να γίνεις. Το πόσο ανοιχτός είσαι στην υπηρεσία. Να τους πει, επίσης, να μη λιγοψυχήσουν. Δύσκολη και επαχθής μπορεί να φαίνεται η υπηρεσία, μα είναι εξόχως λυτρωτική. Εξόχως μοναδική ως τρόπος πραγματικής (κοινωνούμενης) εμπειρίας. Εξόχως προαπαιτούμενη, για να σταθεί απέναντί σου ο ποιητής και, με δάκρυα στα μάτια, να σε χαιρετίσει: «Ω καπετάνιε, καπετάνιε μου!»


ΥΓ1: Θυμίζω την πρόταση Γιανναρά, ως μόνη δυνατή απάντηση στην ασύδοτη φαυλότητα: αφαίρεση δύναμης από τα κόμματα εξουσίας. Εδώ θα βρείτε μια λίστα με όλα τα κόμματα που παίρνουν μέρος στις εκλογές. Ψάξτε το λίγο.

ΥΓ2: Δεν μπορώ να μην ξεχωρίσω, από τους έξι, τον Yorgos. Διαφέρει από τους άλλους: είναι πάντα ψυχαγωγικός. Επίσης, πάντα φαίνεται να πασχίζει, απόδειξη ότι είναι φίλεργος. Και, σε κάθε περίπτωση, το παρελθόν του αποτελεί εγγύηση για το μέλλον του.

ΥΓ3: Για να είμαστε δίκαιοι, υπάρχει στην πρόσφατη ελληνική ιστορία ένας κάπτεν που λατρεύτηκε από τον λαό. Ο Θοδωρής Ζαγοράκης.

Ρομπέν

O Captain My Captain
του Walt Whitman

O Captain my Captain! our fearful trip is done,
The ship has weathered every rack, the prize we sought is won,
The port is near, the bells I hear, the people all exulting,
While follow eyes the steady keel, the vessel grim and daring;
But O heart! heart! heart!
O the bleeding drops of red,
Where on the deck my Captain lies,
Fallen cold and dead.

O Captain! my Captain! rise up and hear the bells;
Rise up--for you the flag is flung for you the bugle trills,
For you bouquets and ribboned wreaths for you the shores a-crowding,
For you they call, the swaying mass, their eager faces turning;
Here Captain! dear father!
This arm beneath your head!
It is some dream that on the deck,
You've fallen cold and dead.

My Captain does not answer, his lips are pale and still;
My father does not feel my arm, he has no pulse nor will;
The ship is anchored safe and sound, its voyage closed and done;
From fearful trip the victor ship comes in with object won;
Exult O shores, and ring O bells!
But I, with mournful tread,
Walk the deck my Captain lies,
Fallen cold and dead.
.

Για λίγη χάρη

.
Όταν η πράξη δεν έχει χάρη, τότε έχει η μη πράξη.

Αν δεν είσαι εκείνος που θα ήθελες να είσαι, απλά δέξου του. Αν δεν το δεχτείς, θα προσπαθείς πάντα να μιμείσαι αυτό που δεν είσαι, να πείθεις τους άλλους ότι είσαι. Μια τέτοια προσπάθεια είναι άχαρη. Ενώ, αν το δεχτείς, δείχνεις ταπεινότητα. Η ταπεινότητα έχει χάρη. Το να είσαι ο εαυτός σου έχει χάρη.

Για παράδειγμα, υπάρχουν άνθρωποι που μιλάνε πολύ. Αλλά δεν έχει τον ίδιο αντίκτυπο στον ακροατή ο λόγος όλων όσων μιλάνε πολύ. Ο λόγος διαφέρει. Ο λόγος ενός ανθρώπου που μιλάει πολύ μπορεί να είναι ποίηση, ενδιαφέρων, απλά χαριτωμένος, αδιάφορος, υποφερτός, ενοχλητικός έως και εντελώς ανυπόφορος.

Εδώ χρειάζεται αυτογνωσία. Αν δεν έχει καμιά χάρη ο λόγος σου, τότε έχει χάρη η σιωπή σου.

Όταν μιμείσαι ή προσποιείσαι ή ψεύδεσαι, αποκλείεις τον εαυτό σου από τη γνησιότητα, από την ετερότητα. Έτσι, παύεις να είσαι Πρόσωπο. Άρα δεν μπορείς να σχετιστείς. Επομένως, στην ουσία δεν ζεις.

Μια τέτοια εικόνα μόνο θλίψη προκαλεί. Είναι πολύ εύκολο να τη δεις. Απλά άνοιξε την τηλεόραση. Αν, μάλιστα, είναι περίοδος προεκλογικών αντιμαχιών, η θλίψη εκτοξεύεται στο διάστημα από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ.

Είναι άχαρο το να μην είσαι Πρόσωπο. Αν δεν είσαι, μπορείς να προσπαθήσεις να είσαι. Αν δεν θες να προσπαθήσεις να είσαι, τουλάχιστον μην προσπαθείς να μην είσαι. Έστω αυτό, η μη προσπάθεια αυτοακύρωσης, έχει λίγη χάρη.

Για λίγη χάρη ζούμε.

Ρομπέν

Η αβάσταχτη βαρύτητα της ελαφρότητας

.
Υπάρχει η ζωή όπως αντανακλάται ή κατευθύνεται από τα μίντια. Υπάρχει και η πραγματική ζωή.

Στη μιντιακή ζωή βαρύνουσα είδηση σήμερα είναι οι δηλώσεις του Γιωργάκη στη ΔΕΘ. Στην πραγματική ζωή βαρύνουσα είδηση σήμερα είναι ότι οι κότες δεν έκαναν ούτε ένα αυγό. Αύριο το πρωί δεν έχει αυγά με μπέικον. Πλήγμα.

Στη μιντιακή ζωή το καλοκαίρι που πέρασε ήταν εφιαλτικό. Οικονομική κρίση, πανδημία γρίπης, φωτιές κι αποκαΐδια, εκλογολογίες και κινδυνολογίες. Με ένα πασπάλισμα κριτσάτων απόηχων από μπαγιάτικα σκάνδαλα. Όλα τα «νέα» εφήμερα, βραχύβια, ταχέως αλληλοδιαδεχόμενα, αλεξιπτωτιστές που βουτάνε ο ένας μετά τον άλλον κατευθείαν μέσα στη δίνη της λήθης.

Πού είναι η πανδημία, οέο; Μόλις έπεσε το παραδάκι και αγοράστηκαν τα εμβόλια και τα tamiflu, η πανδημία έπαψε να μας απασχολεί. Μπορεί απλά να πρόκειται για σύμπτωση. Κάποτε θα ξεθύμαινε ο λοιμός, βρε αδερφέ, ε, έτυχε τώρα. Συμβαίνουν αυτά.

Στην πραγματική ζωή, προχτές μια άσχετη παραλίγο να με σκοτώσει. Πήγαινα με 110-120 στον δρόμο της Χαλκιδικής, στη μεσαία από τις τρεις λωρίδες. Στη δεξιά, πιο μπροστά, φορτηγό και πίσω του κίτρινο αμαξάκι με οδηγό την άσχετη κοκέτα και συνοδηγό μια άλλη παρόμοια. Η οδηγός το είχε κολλήσει το αμαξάκι πάνω στο φορτηγό. Έτσι κάνουν οι άσχετοι όταν μέσα τους νιώθουν μια παρόρμηση να προσπεράσουν, αλλά ζορίζονται κιόλας, κι έτσι κολλάνε εκεί, για να το σκεφτούνε λίγο. Σκέφτονται ποιο είναι το πρέπον να πράξουν, το comme il faut, τι θα πρότεινε ο σύζυγος ή ο γκόμενος ή το κοινό, αν η περίσταση ήταν σκηνικό σε τηλεπαιχνίδι, και πώς θα επηρεαστεί το ίματζ και η αυτοεκτίμησή τους ανάλογα με την απόφαση που θα πάρουν. Κατάλαβα ότι έπεφτε πολλή σκέψη μέσα στο κίτρινο αμαξάκι. Κι ενώ ήθελα να προσπεράσω, επιβράδυνα, γιατί περίμενα αιφνίδια έξοδο των εν δεξιά λωρίδα πολιορκημένων. Αριστερά δεν πήγα, γιατί περνούσαν κάτι μπριζωμένοι με αγωνιστικές ταχύτητες. Αλλά το κίτρινο δεν ξεκουνούσε από την εξάτμιση του φορτηγού και τελικά αποφάσισα να προσπεράσω. Με φόβο Θεού. Τη στιγμή, λοιπόν, που έφτανα δίπλα στο ανόητο κίτρινο, η άσχετη πείστηκε ότι ήρθε η ώρα να προσπεράσει κι εκείνη. Σημειώνω ότι ο ουρανός ψέκαζε νωχελικά και ο δρόμος ήταν όσο ολισθηρός μπορούσε. Επιβραδύνω και κορνάρω. Αντί να συμμορφωθεί και να επιστρέψει πάραυτα δεξιά, συνεχίζει ακάθεκτη. Κοτζάμ απόφαση είναι αυτή, ειλημμένη μετά από σκέψη, προβληματισμό και συζήτηση με τη συνοδηγό, δεν ανακαλείται έτσι εύκολα. Πρέπει να εκτελεστεί. Να εκτελεστούν κι όσοι βρεθούν στον δρόμο της. Αναλώσιμοι όλοι. Αρκεί να εξυπηρετηθεί η επιθυμία, η παρόρμηση, η εγκεφαλική πάρεση. Επιβράδυνα όσο μου επέτρεπε το ενδεχόμενο να χάσω την πρόσφυση και έκοψα αριστερά όσο μου επέτρεπε η λευκή BMW που μεγάλωνε στον αριστερό μου καθρέφτη σαν υπερηχητικό σάβανο. Σε μια ακροβατική στιγμή δεξιοτεχνίας, θείας εύνοιας και εξαιρετικής κωλοφαρδίας ισορροπήσαμε στις τρεις λωρίδες το φορτηγό, το κίτρινο δρεπανηφόρο, το δικό μου και το υπερηχητικό σάβανο. Αμέσως μετά ο σχηματισμός σκόρπισε και οι θεατές ξέσπασαν σε όρθιο χειροκρότημα. Πάνω στην ευθυγράμμιση, ενστικτωδώς έριξα μια ματιά στην άσχετη που κόντεψε να μας σκοτώσει. Βαμμένη σαν μανεκέν, ατάραχη, μπλαζέ, απολύτως πεπεισμένη ότι έκανε το σωστό, αμετακίνητη στο θέλημά της, ευλαβικά εστιασμένη στο ραντεβού της με το βραδινό μοχίτο, ένας κομψός οδοστρωτήρας βούλησης και εκτελεστικής ισχύος, αναρωτιόταν νιαουριστά γιατί κορνάρει αυτός ο γελοίος.

Πολιτικά μιλώντας, το πρόβλημα δεν είναι ότι η εν λόγω δεσποινίς έκανε ένα λάθος – όσο μοιραίο και αν αυτό θα μπορούσε να είχε αποβεί. Το πρόβλημα είναι ότι δεν το κατάλαβε. Δεν το υποπτεύθηκε. Δεν το εξέτασε ούτε ως θεωρητικό ενδεχόμενο. Δεν διαθέτει καν το εγκεφαλικό hardware για τέτοιου είδους συλλογιστικές. Για να το πω απλά, η αμφισβήτηση του εαυτού είναι ένα είδος σήματος εντελώς ασύμβατο με το συγκεκριμένο ηλεκτρικό κύκλωμα. Φιλτράρεται πριν φτάσει. Αποκόπτεται. Δεν υπάρχει. Συνεπώς, τέτοιοι άνθρωποι είναι αποκλεισμένοι από την ευλογία της εσωτερικής αλλοίωσης που έπεται της συναίσθησης ενός λάθους. Αποκλεισμένοι από τη διαδικασία που ελαχιστοποιεί έως μηδενίζει την πιθανότητα επανάληψης του ίδιου (σοβαρού) σφάλματος: σκέφτεσαι τι έκανες, φαντάζεσαι τι θα μπορούσε να έχει συμβεί, φρίττεις με τις πιθανές συνέπειες, συντρίβεσαι, μετανοείς, ζητάς συγχώρεση και υπόσχεσαι ποτέ ξανά. Τίποτα τέτοιο. Γι’ αυτό οι άνθρωποι αυτού του είδους είναι κοινωνικά επιζήμιοι, δημόσιοι κίνδυνοι.

Πολιτικά μιλώντας, το πρόβλημα είναι ότι αυτό το ανθρωπολογικό είδος κυριαρχεί. Και ψηφίζει. Δηλαδή συναποφασίζει για τη μοίρα όλων.

Πολιτικά μιλώντας, το πρόβλημα είναι ότι στις δομές εξουσίας και διοίκησης έχουν παρκάρει οι πιο επιφανείς εκπρόσωποι αυτού ακριβώς του ανθρωπολογικού είδους.

Η δημοκρατία, η πολιτική, η εκλεγμένη κυβέρνηση, είναι μηχανισμοί ρύθμισης του κοινού βίου, της συνύπαρξης. Μα είναι πλέον πασιφανές ότι οι περισσότεροι από τους εκλογείς και τους εκλεγόμενους δεκάρα τσακιστή δεν δίνουν για τη συνύπαρξη. Για την ύπαρξη κόπτονται. Βιώνουμε τη στρέβλωση της δημοκρατίας, τον εκφαυλισμό της πολιτικής.

Φλερτάρει με την ουτοπία η πρόταση Γιανναρά, αλλά είναι χρήσιμη ως στόχος που αξίζει να προσεγγιστεί. Όσο περισσότερο, τόσο καλύτερα. Ας κάνουμε έστω αυτό.

Ρομπέν

Ο Ρομπέν σε διακοπές

.
Ραντεβού την επόμενη Κυριακή.

Ρομπέν

Αντίο Αττική

.
Το κατώφλι της ερημοποίησης περνά πλέον η Αττική, μετά την αποτέφρωση 200.000 στρεμμάτων δασικής έκτασης, διαβάζουμε στον τύπο. Σε ένα πλήθος από άρθρα (μια καλή συλλογή για μια γενική αποτίμηση μπορείτε να βρείτε εδώ, στη δεξιά στήλη, υπό τον τίτλο ΠΥΡΙΝΟΣ ΟΛΕΘΡΟΣ), αναλύονται οι παραλείψεις, οι ολιγωρίες, οι ευθύνες, οι συνέπειες καθώς και οι προτάσεις αντιμετώπισης και, στο μέτρο του δυνατού, επανόρθωσης. Οι τελευταίες, αν έχω καταλάβει καλά το πού ζούμε και το ποιοι μας δυναστεύουν, μοιάζουν με αφελή ευχολόγια.

Μπροστά στις αττικές στάχτες κάποιοι ήδη τρίβουν τα χέρια τους αναλογιζόμενοι τα μυθώδη κέρδη που είναι σίγουροι ότι θα αποκομίσουν. Κάποιοι δεν πολυσκοτίζονται, γιατί μάλλον δεν έχουν αντιληφθεί τη σοβαρότητα της καταστροφής και των συνεπειών της. Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι. Μετά υπάρχουν κι εκείνοι που οργίζονται. Όλοι αυτοί είναι ακριβώς οι ίδιοι που θα πρωταγωνιστήσουν στην επόμενη πράξη του δράματος.

Η οποία θα παιχτεί σύμφωνα με το τυπικό σενάριο: Μετά από μερικά χρόνια εκείνοι που τώρα τρίβουν τα χέρια τους θα έχουν τσιμεντοποιήσει κάθε σπιθαμή καμένου εδάφους. Οι πτωχοί τω πνεύματι ούτε αυτό θα το πάρουν χαμπάρι. Οι πιο έξυπνοι, εκείνοι που σήμερα οργίζονται, θα έχουν κάνει την οργή γαργάρα και θα διαγκωνίζονται για ένα διαμερισματάκι στα δροσερά (;) υπερβόρεια προάστια. Το επόμενο βήμα θα είναι η αποτέφρωση/οικοπεδοποίηση/τσιμεντοποίηση της Βοιωτίας και της Εύβοιας. Η ζωή συνεχίζεται.

Το ότι η Αττική θα είναι στο εξής κατά 2, και αργότερα ίσως κατά 3 και 4, βαθμούς θερμότερη τα καλοκαίρια, το ότι η ατμόσφαιρά της θα είναι φτωχότερη σε οξυγόνο και τίγκα στα αιωρούμενα σωματίδια και σε διοξείδιο του άνθρακα, αυτά και άλλα πολλά παρεπόμενα της οικολογικής καταστροφής φαίνεται ότι δεν απασχολούν ούτε κείνους που χτίζουν ούτε κείνους που αγοράζουν.

Μια κόλαση πάει να γίνει η Αττική. Χωρίς πνεύμονα, χωρίς αέρα, χωρίς πράσινο. Ένα καυτό καμίνι, παραδομένο στις ορδές παράνομων μεταναστών, μικροεγκληματιών, αδίστακτων μαφιών, πολυεθνικών συμφερόντων, ξεπουλημένων ταγών. Θύμα της εσχάτης προδοσίας που βαραίνει όλες τις κυβερνήσεις της μεταπολίτευσης και εγκαταλελειμμένη από έναν λαό που βυθίζεται στην απόλυτη χαύνωση. Αντίο Αττική.

Διαβάζοντας στον τύπο σοβαρές απόψεις όσον αφορά τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για τη σωτηρία της Αττικής, την πάταξη της παράνομης δόμησης, την αναδιοργάνωση των υπηρεσιών που επωμίζονται την πυροπροστασία και την πυρόσβεση κ.λπ. κ.λπ., διέκρινα σε όλα ανεξαιρέτως τα άρθρα δύο πράγματα: μια ελπίδα και μια εμμονή.

Ελπίδα ότι υπάρχει ελπίδα να αλλάξει κάτι. Αναρωτιέμαι πώς είναι δυνατόν κάτι τέτοιο. 9 στους 10 πολιτικούς, κυβερνητικούς, τοπικούς άρχοντες και λοιπούς κουμανταδόρους είναι βουτηγμένοι στη μαρμίτα της ρεμούλας, αμετάκλητα εθισμένοι στη φαυλοκρατία, ή, άλλως, κλινικά αδιάφοροι και οδυνηρά άχρηστοι δημόσιοι υπάλληλοι. Από μόνο του αυτό το γεγονός δεν στερεί την ελπίδα. Αλλά σε συνδυασμό με το γεγονός ότι 9 στους 10 απλούς πολίτες είναι εκπαιδευμένοι στον «πολιτικό» τρόπο της ιδιοτέλειας και της αρπαχτής ή, άλλως, κλινικά ηλίθιοι, την κατασυντρίβει.

Εμμονή στη διατήρηση ή την επίταση του υδροκεφαλισμού της Αττικής. Όλες οι προτάσεις που κατατίθενται στοχεύουν στη βιωσιμότητα του υπάρχοντος μοντέλου. Αλλά το μοντέλο είναι η επιτομή της παράνοιας. Άρα, υπάρχει και μια άλλη λύση: Η εγκατάλειψη του μοντέλου.

Ο νομός Αττικής είναι ένας από τους 51 νομούς της χώρας (52, αν συγκαταριθμηθεί το Άγιο Όρος). Στα όριά του περικλείει περίπου το 3% (τρία τοις εκατό) του εμβαδού της χώρας, αλλά σε αυτό το μικρό ποσοστό του εδάφους ζουν περίπου 4 στους 10 φορολογούμενους πολίτες (ποσοστό 40%). Στην Αττική είναι συγκεντρωμένο το 40% των υπηρεσιών της χώρας και εκεί παράγεται το 40% του ΑΕΠ (περισσότερα νούμερα εδώ). Χοντρικά ο μισός πληθυσμός και ο μισός πλούτος της Ελλάδας στριμώχνονται στο ένα τριακοστό της ελληνικής γης.

Αυτός ο συγκεντρωτισμός σε συνδυασμό με τη νεοελληνική πλαδαρότητα των ηθών, των θεσμών, της πρόληψης και της αστυνόμευσης καθιστούν την Αττική Ελ Ντοράντο των Βαλκανίων, αν όχι και της Μεσογείου. Που σημαίνει ότι η Αττική είναι ο νούμερο ένα στόχος πάσης φύσεως τυχοδιωκτισμού και τυχοδιωκτών. Που σημαίνει ότι ακόμα και με τις καλύτερες των προθέσεων και με τις ιδανικότερες των συνθηκών και με τις καλύτερες των συγκυριών, ο αγώνας θα είναι πάντα άνισος. Πίσω από τη μεγαλύτερη επιτυχία θα καραδοκεί πάντα ο κίνδυνος μιας ραγδαίας υποτροπής. Μια σπίθα θα αρκεί.

Δεν υπάρχει θεσμική λύση στο πρόβλημα.

Υπάρχει λύση για σένα και για μένα. Εσύ κι εγώ εγκαταλείπουμε την Αττική, τώρα. Αντίο Αττική. Τι μας κρατάει; Μια δουλειά και δυο γέροντες γονείς, ίσως. Αλλά 800 ευρώ μπορούμε να κερδίσουμε και στο τελευταίο χωριό, άσε που στην επαρχία το κόστος ζωής είναι πολύ πιο χαμηλό. Και οι γονείς δεν είναι σύμπηκτοι στο τσιμέντο, μετακινήσιμοι είναι.

Αν φύγουμε εσύ κι εγώ, γλιτώνουμε. Όσοι μείνουν, θα υποστούν τις συνέπειες. Δική τους επιλογή. Αν προκύψει μαζική φώτιση και φύγουν οι μισοί, θα σωθούν και αυτοί, θα σωθεί και η Αττική. Γιατί θα μειωθεί η αξία της και η υπεραξία της. Γιατί δεν θα υπάρχει πια λόγος να την καίνε και να τη βιάζουν.

Το μάντρωμα του μισού πληθυσμού της χώρας σε έναν νομό ευνοεί τον έλεγχο, τη χαύνωση, την εκμετάλλευση, τη φαυλότητα και το έγκλημα.

Χώρια που, από στρατηγική άποψη, ισοδυναμεί με αυτοκτονία. Ένας πετυχημένος βομβαρδισμός της Αθήνας, και αφανίζεται ο μισός ελλαδικός πληθυσμός. Μια έντονη υποβάθμιση του αττικού οικοσυστήματος, και αρρωσταίνει ο μισός ελλαδικός πληθυσμός. Καθόλου έξυπνο.

Αντίθετα, η αποκέντρωση, η διασπορά του πληθυσμού, η διάχυση της αξίας και της υπεραξίας είναι ο εφιάλτης των δυνάμεων ελέγχου και εκμετάλλευσης ή καταστροφής. Αυτή περίπου είναι η αρχή του αντάρτικου, της πιο αποτελεσματικής μορφής αντίστασης απέναντι σε άνισο αντίπαλο.

Μακάρι η Ελλάδα να αποκτούσε 30 πόλεις των 100.000 κατοίκων. Ας καθόντουσαν μετά τα κοράκια στην Αττική, να κοιτάνε τη γη που έκαψαν και τα τσιμέντα που έχτισαν και δεν κατάφεραν να πουλήσουν.

Ας το πάρουμε απόφαση: ο αγώνας είναι άνισος. Ένας εναντίον εννέα. Εννέα με όλα τα μέσα, όλες τις δομές, όλο σχεδόν το χρήμα στη διάθεσή τους. Ο μόνος τρόπος αντίστασης είναι το αντάρτικο. Ο μόνος τρόπος αντίδρασης είναι ο προσωπικός απεγκλωβισμός.

Αντίο Αττική.

Ρομπέν

Η γιαγιά

.

Χτες, Σάββατο 22 Αυγούστου 2009, στις 8 το πρωί, έφυγε η γιαγιά. Η Ναταλία. Ήταν ενενήντα οκτώ.

Η πληρότητα των ημερών της είναι μια παρηγοριά για τους δικούς της που έμειναν πίσω, αλλά η απουσία δεν παύει να είναι οδυνηρή. Ένα μυστήριο, ένα αίνιγμα κακού είναι ο αφανισμός του προσώπου από τον ορατό κόσμο. Αυτή που ήταν έπαψε να είναι, οριστικά κι αμετάκλητα.

Μαζί της έφυγε ένας ολόκληρος αιώνας ιστορίας, προσωπικής και συλλογικής. Η γιαγιά έζησε τη μικρασιατική καταστροφή, τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, τον εμφύλιο, τη χούντα, την εξαθλίωση του παγκοσμιοποιημένου ανθρώπου. Σαρωτικές οι αλλαγές στον κόσμο από τότε που εκείνη ήταν παιδί στο Σίμετεν, ένα χωριό της περιοχής του Καρς, στα βάθη της Μικράς Ασίας.

Από το Σίμετεν ξεριζώθηκαν το 1922 τριακόσιοι άνθρωποι και ήρθαν πρόσφυγες στη Μακεδονία. Το οδοιπορικό κόστισε τη ζωή της μικρής αδερφής, της Ευτυχίας. Το επτάχρονο κορίτσι δεν άντεξε στις κακουχίες. Αυτή ήταν η δεύτερη μεγάλη απώλεια για τη Ναταλία. Η πρώτη ήταν ο θάνατος του πατέρα, λίγα χρόνια πριν. Το μέλλον τής επιφύλασσε πολλές ακόμα.

Δώδεκα παιδιά γέννησε, τα τέσσερα έζησαν πολύ λίγο. Οκτώ ενηλικιώθηκαν: επτά κόρες και ένας γιος, το στερνοπαίδι. Τρεις από τις κόρες χάθηκαν πρόωρα. Πρώτη η Αναστασία, Μπέμπα την φώναζαν, ένα πλάσμα θείο, στα δεκαεννιά, από ιατρικό λάθος. Η Ξανθούλα, στα σαράντα δύο, από μετωπική σύγκρουση, δεν φορούσε ζώνη. Και η Βάσω, στα εξήντα εννέα, επίσης από ιατρικό λάθος.

Ο παππούς Χριστόφορος, ο άντρας της, ο ένας και μοναδικός της ζωής της, πέθανε εξήντα επτά ετών, από καρκίνο. Και ο εγγονός Χριστόφορος, ο πολυθρήνητος, στα έντεκα, από σπανιότατη εγκεφαλική ασθένεια.

Ο χρόνος αποδεκάτισε τους τριακόσιους του Σίμετεν. Στο τέλος έμεινε μόνη εκείνη. Οι διακόσιοι ενενήντα εννέα διάβηκαν το κατώφλι. Κάποιος έπρεπε να μείνει πίσω, για να κλείσει την πόρτα.

Η Ναταλία είχε καλοσύνη έμφυτη. Από παιδί ήξερε να δίνει και να μοιράζεται. Στο μακρινό Σίμετεν συνήθιζε να υπεξαιρεί καρβέλια ψωμί από το κοφίνι όπου τα φύλαγε η εύπορη οικογένειά της, για να τα μοιράσει, μαζί με τη μικρή αδερφή, την Ευτυχία, σε φτωχές οικογένειες. Στη νέα πατρίδα, το καθημερινό γάλα της κατσίκας πάντα έφτανε και για τους συγχωριανούς που δεν είχαν.

Έτσι ήταν η γιαγιά. Αρχόντισσα. Έτσι γεννήθηκε, έτσι έζησε κι έτσι πέθανε. Ακόμα και η σορός της απέπνεε αρχοντιά. Η αρχοντιά δεν είναι μόνο καθαριότητα και εξωτερική περιποίηση. Είναι και εσωτερική ποιότητα.

Όταν η γιαγιά χαμογελούσε, το πρόσωπό της πραγματικά φωτιζόταν. Στα ενενήντα οκτώ κανένα φως δεν εκπηγάζει από φυσικό κάλλος. Μόνο η ψυχή επιμένει να ακτινοβολεί.

Όταν η γιαγιά χαμογελούσε, ράγιζε η πατίνα του χρόνου, και μέσα από τις ρωγμές μπορούσες να δεις τη νιότη μιας άλλης εποχής. Το μεγάλο κόλπο του χρόνου είναι η εξαφάνιση των ιχνών, η απατηλότητα της όψης. Για το εγγόνι η γιαγιά είναι γιαγιά και πάντα γιαγιά ήταν. Μα η γιαγιά ήταν κάποτε κορίτσι δροσερό όλο ομορφιά και σφρίγος, ένα πλάσμα που προκαλούσε ζάλη ερωτική. Έτσι έχασε το μυαλό του μια και για πάντα ο παππούς Χριστόφορος. Μα πώς να τα δεις αυτά κάτω από ρυτίδες και ζάρες. Μόνο όταν εκείνη χαμογελούσε, μπορούσες.

Η Ναταλία ζούσε με όρεξη, με ενδιαφέρον, δεν γέρασε η ψυχή της. Είχε ακόρεστη περιέργεια για όλα, αδιάπτωτη νοητική διαύγεια και ισχυρότατη μνήμη. Ρουφούσε ερεθίσματα και πληροφορίες σαν σφουγγάρι. Διηγιόταν ιστορίες ενός αιώνα ζωής με εκπληκτικές λεπτομέρειες.

Πριν από τρία χρόνια, όταν επρόκειτο να βαφτίσω την κόρη ενός φίλου, με ρώτησε αν ήξερα το «Σύμβολο της Πίστεως» απέξω, όχι τόσο για να μάθει αν το ήξερα, όσο για να καυχηθεί ότι εκείνη το ήξερε. Το κουβαλούσε στη μνήμη ογδόντα πέντε χρόνια, από τότε που το διδάχτηκε στο σχολείο. Το απήγγειλε από την αρχή έως το τέλος, με ελάχιστα λάθη. Δεν άντεξα να μην τη μαγνητοφωνήσω.

Όταν πια μεγάλωσε πολύ, μετά τα ογδόντα, δύο φορές οι γιατροί την ξέγραψαν – να ετοιμαζόμαστε να την αποχαιρετήσουμε, είπαν. Δύο φορές τους διέψευσε. Μετά μιλούσαν για φαινόμενο, για ιατρικό θαύμα. Έτσι, άρχισε να σχηματίζεται και στο δικό μας μυαλό η εντύπωση ότι είχαμε μπροστά μας ένα φαινόμενο, ένα ον υπερφυσικό. Μας φαινόταν ότι δεν τολμούσε να την αγγίξει ο χάρος, πολύ δυνατή ήταν ακόμα και για κείνον. Ίσως, αν κάποτε η ίδια αποφάσιζε ότι ήρθε η ώρα της, μόνο τότε θα έφευγε.

Χτες η γιαγιά έφυγε. Υποθέτω ότι το είχε αποφασίσει πια. Είχε κουραστεί. Πολύ είχε νοσταλγήσει πρόσωπα, πατρίδες.

Χτες η γιαγιά πέρασε απέναντι. Ξαναβρήκε τη μικρή αδερφή, την Ευτυχία, μετά από ενενήντα χρόνια χωρισμού. Ξαναβρήκε τον σύντροφο της ζωής της, τον Χριστόφορο. Τη Βάσω, την Ξανθούλα, την ακριβή Μπέμπα. Τον εγγονό Χριστόφορο. Ξαναβρήκε τους διακόσιους ενενήντα εννέα. Πήρε τη θέση της ανάμεσά τους, η πρώτη της παρέας, η πιο αγαπημένη. Τρανή γιορτή στον ουρανό.

Εδώ είχε πόνο η ζωή, γιαγιά. Αναπαύσου τώρα. Καλή αντάμωση.

Ρομπέν

Γιατί όχι κι εμείς;

.
Στο άρθρο του «Καινοτομία και Σιωνισμός» ο Τάσος Γκόλνας αναφέρεται στην καινοτομία που θάλλει στο Ισραήλ, χάρη (και) στην τεχνογνωσία που μεταφέρεται από τις στρατιωτικές στις ειρηνικές εφαρμογές.

Συμφωνεί και επαυξάνει ο Νίκος Ξυδάκης στο άρθρο του «Για έναν μοντέρνο πατριωτισμό» στην Καθημερινή της Κυριακής. Ο Ξυδάκης συνοψίζει τον παραλληλισμό Ισραήλ-Ελλάδας που αποτόλμησε ο αιρετικός Γκόλνας στο οδυνηρό ερώτημα: αφού μπορούν οι άλλοι, γιατί όχι κι εμείς;

Άλλος αιρετικός ο Ξυδάκης. Κάνει μπαμ από τον τίτλο του άρθρου του. Για έναν μοντέρνο πατριωτισμό; Πατριωτισμό, λέει; Το σκεφτήκατε καλά, κύριε Ξυδάκη; Μήπως θέλετε να στιγματιστείτε σαν φασίστας; Ως γνωστόν, στην Ελλάδα ο πατριωτισμός είναι η προνύμφη του φασισμού. Γνωστοί πατριώτες είναι ο Γεώργιος Παπαδόπουλος, ο Στυλιανός Παττακός, ο Γιώργος Καρατζαφέρης και ο Άδωνις Γεωργιάδης.

Άλλες υποτροπές που πρέπει με κάθε τρόπο να αποφεύγονται είναι η θρησκεία και η οικογένεια. Αυτό το επισημαίνω ως φιλική σύσταση για τα μελλοντικά άρθρα του κ. Ξυδάκη.

Το γεγονός ότι σε άλλα έθνη, όπως, ας πούμε, στη Γαλλία ή στις ΗΠΑ ή στην Ελλάδα μεγαλείων περασμένων, ο πατριωτισμός είναι υψηλή αξία δεν μας αγγίζει αρκετά, ώστε να μας κάνει να αναρωτηθούμε γιατί έχουμε καταντήσει εχθροί της χώρας μας.

Απαντάει εν μέρει ο κ. Ξυδάκης στο ερώτημα – γιατί δεν μπορούμε κι εμείς (αφού μπορούν οι άλλοι);. Επειδή, απαντάει, η Ελλάδα είναι η χώρα της μίζας.

Πάμε ένα βήμα παρακάτω: γιατί η Ελλάδα είναι η χώρα της μίζας;

Επειδή, απαντώ εγώ τώρα, εκείνοι που κάνουν τα κουμάντα δεν έχουν ούτε ίχνος πατριωτισμού μέσα τους. Επιπλέον, ούτε ίχνος κοινωνικής ευθύνης. Τους ενδιαφέρει αποκλειστικά και μόνο το τομάρι τους.

Υπουργός Εθνικής Άμυνας της Ελλάδας, διαβόητος για τις μίζες που λένε οι κακές γλώσσες ότι αποκόμισε, ενέκρινε αγορά οπλικών συστημάτων που ήταν εντελώς άχρηστα και επικίνδυνα. Στη χώρα όπου είχαν παραχθεί σημειώθηκαν θάνατοι στρατιωτών που τα χρησιμοποίησαν. Το ελάττωμα εντοπίστηκε, τα συστήματα αποσύρθηκαν και μεταπωλήθηκαν στην Ουγκάντα της Ευρώπης, στη Βαλκανία των Βαλκανίων, στην Μπανανία της Μεσογείου, στην Ελλάδα, φυσικά. Και, εξίσου φυσικά, τα όπλα αυτά ουδέποτε χρησιμοποιήθηκαν από Έλληνες στρατιώτες, αλλά, κατ’ εντολή των διοικητών, οι στρατιώτες τα πλησίαζαν μόνο για να τα γυαλίσουν, καθώς ήταν εγνωσμένος ο κίνδυνος τραυματισμού έως και θανάτου των χρηστών. Τα συστήματα αυτά, πολύ απλά, έγιναν διακοσμητικά στοιχεία των μονάδων που τα παρέλαβαν. Σε μία από αυτές υπηρέτησα. Γι’ αυτό δεν αναφέρω περισσότερες λεπτομέρειες. Αλλά, αν αποφάσιζα να αναφέρω, σας διαβεβαιώ ότι θα γελούσατε πολύ. Κάποιοι μπορεί και να έκλαιγαν.

Αυτό το παράδειγμα είναι μόνο μια σταγόνα στον ωκεανό, προφανώς. Έτσι το ’γραψα, για να θυμόμαστε και καμιά ιστορία από τη θητεία.

Μετά έχεις και τον Αβραμόπουλο, που βάλθηκε να σπάσει όλα τα ρεκόρ Γκίνες στον τομέα των εμβολίων. Θα αγοράσουμε πρώτοι, μας υπόσχεται, και θα αγοράσουμε τα πιο πολλά! Jackpot! Κι εμείς πρέπει να χαρούμε τώρα.

Στη χώρα όπου γεννήθηκε η πόλις (= τρόπος συνύπαρξης με στόχο να αληθεύει ο βίος) και η πολιτική (= η καθολική συμμετοχή στο άθλημα επιδίωξης του κατ’ αλήθεια βίου – οι ορισμοί από τον Χρήστο Γιανναρά), οι πολιτικοί του σήμερα έχουν ταυτιστεί με την ιδιοτελή εξυπηρέτηση ατομικών συμφερόντων.

Αλλά οι πολιτικοί είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου, εκείνοι που φαίνονται. Κάτω από την ίσαλο γραμμή, στη μεγάλη ανώνυμη μάζα, το άθλημα που παίζεται δεν είναι «η επιδίωξη του κατ’ αλήθεια βίου», αλλά ο αδυσώπητος διαγκωνισμός για το ίδιον όφελος. Το άθλημα είναι πώς να παρακάμψεις τους άλλους στην ουρά, πώς να βάλεις βύσμα για να βολευτείς σε μια θέση από την πίσω πόρτα, πώς να μετάσχεις στο γενικευμένο πλιάτσικο.

Κι όσο έτσι είναι η μάζα, τέτοιοι θα είναι και οι πολιτικοί.

Κι όσο τέτοιοι είναι πολιτικοί, στα παπάρια τους η πατρίδα και η κοινωνία και η σωτηρία του τόπου και το σύμπαν ολόκληρο.

Ωστόσο, βγαίνουν κατά καιρούς κάποιοι αιρετικοί σαν τον Γκόλνα και τον Ξυδάκη και γράφουν για καινοτομίες και πατριωτισμούς. Κυριακάτικα. Έτσι, για να σου χαλάνε τη νιρβάνα, οι αιρετικοί.

Ρομπέν

Ο Έλλην ασθενής

.
Υπερβολική η φοβία με τον ιό, μας λέει η Καθημερινή της Κυριακής. Τέσσερις καθηγητές ιατρικής επιχειρηματολογούν και συμβουλεύουν τον κόσμο να μη σπεύδει με το παραμικρό στα νοσοκομεία.

Αλλά ο κόσμος αυτό κάνει. Σπεύδει με το παραμικρό στα νοσοκομεία. Όχι μόνο τώρα, με την «πανδημία», αλλά πάντα. Για μια ζαλάδα ή για έναν πονοκέφαλο ή για μια δυσπεψία, ολοταχώς στα επείγοντα. Νυχτιάτικα.

- Τι πρόβλημα έχετε, κύριε;
- Έχω ένα βάρος γιατρέ.
- Πού;
- Να, εδώ, στην κοιλιά.
- Χμ... Πότε φάγατε τελευταία φορά;
- Ε, θα ’χει καμιά ώρα. Δε θα ’χει;
- Μάλιστα. Τι ακριβώς φάγατε;
- Ακριβώς δεν μπορώ να σας πω, γιατί δεν τα θυμάμαι όλα. Πάντως, μια μερίδα γύρο, μία κοκορέτσι, πατατούλες, μία χωριάτικη, μια τυροκαυτερή και για επιδόρπιο ένα καζάν ντιπί. Αυτά περίπου.
- Και τώρα τι να σας κάνουμε, πλύση στομάχου;
- Όχι, προς Θεού!
- Ε, τότε;
- Ξέρω ’γω, κάτι για να ξεφουσκώσω. Εσείς θα μου πείτε.

Ένα θέμα είναι ότι έχει χαθεί εντελώς η αρετή της υπομονής. Ο Έλληνας αδυνατεί να περιμένει, αδυνατεί να υπομένει. Κάθε πόνος είναι ένας μισητός εχθρός που πρέπει να αφανιστεί πάραυτα. Σκοπός της ζωής είναι η αδιάκοπη, η αδιατάραχτη ηδονή. Η μόνιμη ευτυχία. Η ονειρική τελειότητα. Η παραμικρή απόκλιση από τον στόχο είναι μη αποδεκτή και δέον να διορθώνεται ακαριαία.

Ένα άλλο θέμα είναι ότι έχει χαθεί η εμπιστοσύνη. Με τα τόσα που γίνονται και ακούγονται, αν μπει μέσα σου ο σπόρος της ανησυχίας, τραβάς για το μεγαλύτερο, το καλύτερο νοσοκομείο. Ε, τόσοι γιατροί εκεί μέσα, δεν μπορεί, κάποια λύση θα βρουν και για το δικό σου πρόβλημα.

Το τρίτο θέμα είναι ότι έχει χαθεί η μπάλα. Το ελληνικό σύστημα υγείας έχει σοβαρά προβλήματα. Ένα από αυτά είναι η έλλειψη προσωπικού – γιατρών και νοσηλευτών. Ένα άλλο είναι η ανεπάρκεια των υποδομών – κλινών, μονάδων εντατικής θεραπείας κ.α. Αλλά στην προκειμένη περίπτωση εκείνο που βαραίνει περισσότερο είναι η απουσία ενός αποτελεσματικού Συστήματος Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.

Έτσι, το πρόβλημα έχει δύο όψεις:

1. Ναι, ο Έλληνας είναι ανυπόμονος, ανώριμος, αστόχαστος, εγωκεντρικός, έως και ψυχωτικός.

2. Αλλά, από την άλλη μεριά, οι υπηρεσίες υγείας στην Ελλάδα μόνο ευρωπαϊκές δεν είναι. Ο μεγάλος ασθενής είναι το σύστημα.

Οπότε, σου λέει ο κάθε μικρός ασθενής, ο κάθε γριπωμένος, πονοκεφαλιασμένος ή βαρυστομαχιασμένος, πάμε στο μεγάλο μαγαζί, να έχουμε το κεφάλι μας ήσυχο. Τι θα μας κάνουν, θα μας διώξουν;

Ρομπέν

Πανικός: Sales manager of the year

.
«Φρένο γιατρών στον πανικό», μας λέει το άρθρο του «Έθνους της Κυριακής». Η εταιρία MARC διεξήγαγε, για λογαριασμό της εφημερίδας, δημοσκόπηση σε δείγμα 300 ιατρών (παθολόγων, πνευμονολόγων, παιδίατρων). Διόλου ευκαταφρόνητο το πλήθος του δείγματος. Α ποτέλεσμα: ποσοστό 87,3% εξ αυτών χαρακτήρισε υπερβολικό τον θόρυβο που έχει δημιουργηθεί για τη νέα γρίπη. Μάλιστα, το 80,7% θεωρεί πως «με τα μέχρι τώρα δεδομένα η γρίπη A/H1N1 δεν συνιστά μεγαλύτερο κίνδυνο για τη δημόσια υγεία από τη συνήθη εποχική γρίπη».

Μάλιστα.

Δυο μέρες πριν, ο Υπουργός Υγείας, Δ. Αβραμόπουλος, είχε εξαγγείλει εμβολιασμό ολόκληρου του πληθυσμού της χώρας. Δείτε το βίντεο.

Ο κ. Αβραμόπουλος μας πληροφορεί ότι μέχρι και το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού ενδέχεται να νοσήσει από τη συγκεκριμένη γρίπη.

Μας λέει, ακόμα ότι, παρότι η χώρα μας είναι από τις πρώτες που θα παραλάβουν τα εμβόλια, ετούτα δεν θα χρησιμοποιηθούν πριν από την διεθνή και ευρωπαϊκή τυπική έγκριση για την κυκλοφορία τους.

Μαθαίνουμε, τέλος, ότι η παραγγελία που έδωσε η Ελλάδα είναι για 24.000.000 δόσεις του εμβολίου.

Μάλιστα.

Ερωτήματα:

1. Ποιο είναι ακριβώς το μήνυμα που θέλει να μεταδώσει ο Υπουργός Υγείας; Από τη μία μας λέει ότι σχεδόν ένας στους δύο ανθρώπους πάνω στη Γη μπορεί να νοσήσει, από την άλλη, την ίδια μέρα, δηλώνει ότι «δε συντρέχει λόγος ανησυχίας και πανικού, καθώς τα ποσοστά θνησιμότητας είναι εξαιρετικά χαμηλά». Που σημαίνει, ότι οι μισοί από μας μπορεί να νοσήσουν, αλλά ηρεμήστε, γιατί λίγοι είναι εκείνοι που θα τα τινάξουν.
Έχω την αίσθηση ότι όταν κάποιος δεν θέλει να προκαλέσει πανικό, αποφεύγει να αναφερθεί στο ενδεχόμενο να νοσήσει το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού. Ο κ. Αβραμόπουλος γιατί επέλεξε να μας το αναφέρει; Και δεν μπορώ να καταλάβω πώς συνάδει αυτό το ποσοστό με τη γνώμη του 80% των γιατρών της έρευνας του «Έθνους» ότι η γρίπη αυτή δεν είναι πιο επικίνδυνη από τη συνήθη εποχική γρίπη.

2. Σε όλο τον κόσμο έχουν παραγγελθεί 950.000.000 δόσεις του εμβολίου. Από αυτές, 24.000.000 έχουν παραγγελθεί από την Ελλάδα. Δηλαδή, ενώ η χώρα μας έχει το 0,17% του παγκόσμιου πληθυσμού, παραγγέλνει το 2,5% των δόσεων που έχουν παραγγελθεί παγκοσμίως. Δηλαδή δεκαπέντε (15) φορές περισσότερες από όσες αναλογούν στον πληθυσμό της. Γιατί;

3. Για ποιο λόγο να είμαστε από τους πρώτους που θα παραλάβουν τα εμβόλια, αφού δεν πρόκειται να τα χρησιμοποιήσουμε «πριν τη διεθνή και ευρωπαϊκή έγκριση για την κυκλοφορία τους»; Καταρχήν, γιατί να τα παραλάβουμε καν, αν δεν έχει εγκριθεί ακόμα η κυκλοφορία τους; Κι αν δεν δοθεί η έγκριση (ας πούμε, αν κριθούν ακατάλληλα), τι θα γίνει; Θα τα επιστρέψουμε και θα πάρουμε τα λεφτά μας πίσω; Και πάλι, πώς συνάδει όλη αυτή η πρεμούρα με τις αποφάνσεις των καλών μας γιατρών;

Ένα άλλο άρθρο του «Έθνους» ίσως να ρίχνει λίγο φως σε αυτά τα ερωτήματα. Αφού μας λέει πόσο βιαστικά ετοιμάζεται το νέο εμβόλιο και πόσο ελλιπείς είναι οι κλινικές μελέτες, παραθέτει νούμερα σχετικά με τον χορό των δισεκατομμυρίων που έχει στηθεί γύρω από την «πανδημία». Είναι πολλά τα λεφτά, Άρη, ρίξε μια ματιά. Εξάλλου, το άρθρο παραπέμπει σε μια δήθεν πανδημία του ίδιου τύπου γρίπης που συνέβη το 1976. Την ίδια πρεμούρα είχαν και τότε για το εμβόλιο, με αποτέλεσμα το εμβόλιο να σκοτώσει περισσότερους από όσους σκότωσε η γρίπη και να αφήσει πολλούς ημι-παράλυτους. Τρία χρόνια αργότερα, το 1979, εκκρεμούσαν κατά του κράτους των ΗΠΑ 4000 μηνύσεις από ανθρώπους στους οποίους το εμβόλιο προκάλεσε παρενέργειες. Τουλάχιστον 500 Αμερικανοί πολίτες εμφάνισαν το σύνδρομο Guillain-Barre αμέσως μετά τον εμβολιασμό τους. Πρόκειται για μία οξεία νευροπάθεια που προκαλεί παράλυση.

Αρκετά διαφωτιστικό σχετικά είναι το παρακάτω βίντεο από την εκπομπή 60 Minutes που ασχολήθηκε με το ζήτημα το 1979:





Δεν μπορεί εύκολα κάποιος να υποστηρίξει ότι η εκπομπή 60 Minutes είναι ή ήταν μια εκπομπή της πλάκας. Είναι μια από τις μακροβιότερες στην αμερικάνικη τηλεόραση και, λένε, από τις πιο σοβαρές. Για τους σινεφίλ να θυμίσω ότι είναι η εκπομπή που το 1995 βάλθηκε ξεσκεπάσει τις σκοτεινές τακτικές της καπνοβιομηχανίας, μια υπόθεση που μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη με την ταινία “The Insider”. Κάτι σας λέει τώρα, ε;

Εμφανίζεται, λοιπόν, στο παραπάνω βίντεο ένας Dr. David Sencer, ο εμπνευστής και αβανταδόρος του προγράμματος εμβολιασμών, πίσω στο ζοφερό 1976, ο οποίος ιδρώνει, ξεροκαταπίνει, βρωμάει και ζέχνει ενοχή, ενίοτε κομπιάζει ή αποφεύγει να απαντήσει ευθέως, και τελικά, ούτε λίγο ούτε πολύ, παραδέχεται εμμέσως πλην σαφώς τα εξής δύο τρομαχτικά:

1. Το εμβόλιο που τελικά χρησιμοποιήθηκε τότε δεν είχε δοκιμαστεί καθόλου. Δηλαδή άλλο εμβόλιο δοκιμάστηκε και πήρε έγκριση και άλλο χρησιμοποιήθηκε.

2. Σε όλο τον κόσμο λίγα μόνο και ανεπιβεβαίωτα κρούσματα τις γρίπης είχαν αναφερθεί. Καμία τεκμηρίωση πανδημίας. Τελικά μόνο ένας πέθανε από τη γρίπη, το πρώτο κρούσμα. Στις ΗΠΑ. Κανείς άλλος, πουθενά αλλού. Και δεν ήταν οι εμβολιασμοί που αναχαίτισαν την πανδημία. Μόνο το 24% του πληθυσμού των ΗΠΑ εμβολιάστηκε τελικά. Σε άλλες χώρες δεν έγιναν εμβολιασμοί. Εξαιτίας του εμβολίου, πάντως, πέθαναν 25 άνθρωποι. Άλλες πηγές λένε 32. Η υπόθεση έχει μείνει στην ιστορία ως «το φιάσκο της γρίπης των χοίρων».

Βέβαια, είναι αλήθεια ότι ποτέ δεν ξέρεις τι μπορεί να συμβεί. Η ισπανική γρίπη σκότωσε δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους το 1918. Όμως, ποιον θα ακούσεις; Τα κανάλια, τους αχυρένιους πολιτικούς, τις φαρμακοβιομηχανίες ή την ιατρική επιστήμη; Η οποία, εκτός των άλλων, μας λέει ότι η κοινή γρίπη σκοτώνει 500.000 ανθρώπους κάθε χρόνο.

Ασφαλής επιλογή δεν υπάρχει. Ασφάλεια και βεβαιότητα δεν υπάρχουν σε αυτή τη ζωή, ευσεβείς πόθοι είναι. Μπορεί να κάνεις το εμβόλιο και να μείνεις παράλυτος. Μπορεί να μην το κάνεις και να αρρωστήσεις και να αποδημήσεις εις Κύριον. Δεν μπορείς να επιλέγεις με κριτήριο την εξασφάλιση, γιατί εξασφάλιση δεν υπάρχει. Τι μένει; Η λογική, το ένστικτο, η στάση ζωής.

Μια στάση ζωής είναι οι συνήθειες που χτίζουν ένα γερό ανοσοποιητικό σύστημα. Που κατά γενική παραδοχή είναι η καλύτερη άμυνα δια πάσαν νόσο και μαλακία. Γιατί δεν επικεντρώνουν εκεί την προπαγάνδα το κράτος και τα κανάλια; Προφανώς, γιατί με αυτόν τον τρόπο δεν γίνεται καμία πώληση. Άσε που θα θιχτούν συμφέροντα, αν αρχίσουν και σου λένε, κόψε καφέ, αναψυκτικά, junk food και άλλα που σου κουρελιάζουν τον οργανισμό. Ποιος να αναλάβει τέτοια ευθύνη και γιατί;

Πάρε 24.000.000 δόσεις και πάμε παρακάτω.

Ρομπέν

Ας θρηνήσουμε

.
Ας θρηνήσουμε

Αγγέλους πεσμένους
Νεκρούς λατρεμένους
Μεγαλεία στη λάσπη θαμμένα

Ας θρηνήσουμε

Έρωτες προδομένους
Αδελφούς πουλημένους
Παντοτινά που ’γιναν περασμένα

Ας θρηνήσουμε

Για του χρόνου τη χάση
Για της απώλειας τη βιάση
Για καθάρια που θόλωσαν βλέμματα

Ας θρηνήσουμε

Γι’ αυτούς που υποφέρουν
Και για όσους δεν ξέρουν
Για αλήθειες που γίνανε ψέματα

Ας θρηνήσουμε

Ρομπέν

.

Γιατί αλήθεια;

Στη σημερινή του επιφυλλίδα στην «Καθημερινή» ο Χρήστος Γιανναράς για άλλη μια φορά αναφέρεται στα δύο άκρα αντίθετα: «κοινωνία της χρείας» απέναντι στην «πολιτική κοινωνία». Ατομοκεντρική χρησιμοθηρία απέναντι στο κοινό «άθλημα αληθείας». Αυτό το δίπολο αποτελεί πάγιο κεντρικό άξονα γύρω από τον οποίο ξετυλίγει τη σκέψη του ο δάσκαλος.

Αλλά γιατί; Γιατί να είναι ανώτερη η πολιτική κοινωνία, σημαντικό το άθλημα αληθείας; Επειδή το λέει και το γράφει ο Γιανναράς; Όσο γοητευτικός και αν είναι ο λόγος του, δεν είναι λόγος αρκετός.

Υποθέτω ότι η φιλοσοφία, η ιστορία, η κοινωνιολογία έχουν να παραθέσουν επιχειρήματα υπέρ της πολιτικής κοινωνίας και κατά της κοινωνίας της χρείας. Αλλά αυτά ίσως να ακούγονται πολύ αφηρημένα.

Χρειαζόμαστε ένα απτό και καθημερινό κριτήριο που με πειστικό τρόπο θα ιεραρχεί την αλήθεια και την ατομοκεντρική χρησιμοθηρία στην κλίμακα των αξιών μας. Του καθενός από μας.

Η ατομοκεντρική χρησιμοθηρία μπορεί να εξασφαλίσει πολλά οφέλη στο άτομο: πλούτο, φήμη, αναγνώριση, εξουσία. Γι’ αυτό, άλλωστε, είναι τόσο δημοφιλής.

Αλλά ιδού το ερώτημα, που ταυτόχρονα είναι απτό και καθημερινό κριτήριο: Ποιον προτιμάς να συναναστρέφεσαι, τον εγωκεντρικό χρησιμοθήρα ή τον αθλητή της αλήθειας; Όταν έχεις ανάγκη, σε ποιον στρέφεσαι; Από ποιον μαθαίνεις, ποιος σε αναπαύει, ποιος κάνει τη ζωή σου να αξίζει; Ποιον θα ήθελες να έχεις συγκάτοικο στη φυλακή, συμπολεμιστή στο χαράκωμα, σύντροφο στις τελευταίες στιγμές σου;

Τον εγωκεντρικό χρησιμοθήρα που έχει καταφέρει να αποκτήσει πλούτο, φήμη και δύναμη πολλοί τον θέλουν δίπλα τους για λόγους προβολής, άρα ματαιοδοξίας. Για να κερδίσουν επαγωγικά λίγη δόξα. Να θεαθούν, να φωτογραφηθούν, να συζητηθούν. Όταν στο τιμόνι είναι τα ταπεινά ένστικτα, ο εγωκεντρικός χρησιμοθήρας είναι ο καλύτερός μας φίλος. Ίσως.

Μα όταν η ψυχή πεινάει και διψάει, όταν η ύπαρξη επείγεται να βρει νόημα, τότε μόνο ο αθλητής της αλήθειας μπορεί να προσφέρει παρηγοριά.

Αυτό είναι το θέμα. Η κοινωνία της χρείας μπορεί να γεμίσει τον ντουνιά «πετυχημένους», πρωταθλητές της κατανάλωσης και της ικανοποίησης των ενστίκτων. Μα στο τέλος θα τους εγκαταλείψει κι αυτούς και όσους τους περιβάλλουν μόνους, ανικανοποίητους, προδομένους, παραδομένους στην κόλαση της ματαιότητας, ζωντανούς νεκρούς. Η κοινωνία της χρείας παράγει άτομα και μοναξιά.

Αντίθετα, η πολιτική κοινωνία (το άθλημα αληθείας) παράγει σχέση. Δασκάλους και μαθητές. Φίλους. Αδελφούς. Η πολιτική κοινωνία ακυρώνει τη μοναξιά. Φτάνει μέχρι να αψηφήσει τον θάνατο.

Καθένας επιλέγει.

Ρομπέν