.
Όλοι οι πατέρες της Εκκλησίας συνιστούν ταπεινότητα. Μπορεί να κάνω λάθος, αλλά έχω την εντύπωση ότι η ταπεινότητα λογαριάζεται ως μέγιστη αρετή.
Ο τόσος εκθειασμός της ταπεινότητας προκαλεί απορία σε κείνους που την κατανοούν σαν επιφανειακή μετριοφροσύνη. Θαρρούν ότι ταπεινότητα σημαίνει να μην ξιπάζεσαι, να αποφεύγεις ειλικρινώς την αυτοαναφορά, την αυτοπροβολή και τους επαίνους. Μα αυτά όλα είναι μόνο η επιφάνεια.
Στο βάθος, ταπεινότητα σημαίνει περιστολή και καταστολή (με απώτερο – αν και προδιαγεγραμμένα ανέφικτο – σκοπό τον εκμηδενισμό) του ιδίου θελήματος, των απόψεων και των επιθυμιών, των κινήσεων της ψυχής. Αυτό είναι κάτι διαφορετικό από την επιφανειακή μετριοφροσύνη. Όπου υπάρχει ταπεινότητα, δεν υπάρχει κάτι με το οποίο το κακό μπορεί να συνεργαστεί. Με το κακό απόν, το έδαφος προσφέρεται μόνο για αρετές.
Για να μη φτάσουμε στα άκρα, ένα πρώτο σκαλί ταπεινότητας είναι η τοποθέτηση των προσωπικών αναγκών όχι ψηλότερα από τις ανάγκες του συνόλου. Για παράδειγμα, το προσωπικό οικονομικό κέρδος δεν τοποθετείται ψηλότερα από την υγεία του φυσικού περιβάλλοντος.
Έστω με αυτόν τον βαθμό ταπεινότητας θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί ίσως και όλα τα εγκλήματα. Μια πολύ καλή βάση κοινωνικής συνύπαρξης θα είχε κατακτηθεί. Οι ανώτεροι βαθμοί ταπεινότητας θα έμεναν ως άθλημα για τους κυνηγούς της αγιότητας.
Η απουσία ταπεινότητας δεν σημαίνει μόνο διάθεση για ξιπασιά, αυτοαναφορά και αυτοπροβολή. Σημαίνει ισχυρό θέλημα, επιθυμίες ξέφραγες, φιλοδοξίες αχαλίνωτες. Αυτό, με τη σειρά του, σημαίνει έδαφος για να πατήσει το κακό, πιασίματα για να πιαστεί.
Όταν ακούω για ανθρώπους που έχουν πίσω τους αγώνες και θυσίες και κάποτε δικαιώνονται με ένα αξίωμα, με μια υψηλή θέση ευθύνης, χαίρομαι γι’ αυτή τη δικαίωση – προφανώς, την αξίζουν. Χαίρομαι, επίσης, γιατί γεννιέται μια ελπίδα για το καλό. Μα δεν μπορώ να κοιμηθώ ήσυχος, το κακό έχει άπειρα πλοκάμια. Εύχομαι ο δικαιωμένος να έχει ταπεινότητα. Γιατί, χωρίς ταπεινότητα, δεν θα είναι δύσκολο να πειστεί, με τη βοήθεια του χρόνου, των πειρασμών και των πιέσεων, ότι, μετά από τόσους αγώνες και τόσες θυσίες, έφτασε η ώρα και για κείνον (το αξίζει, το κέρδισε) να ξαποστάσει, να γευτεί καρπούς, να βαδίσει στην όχθη των ανθρώπων με όνομα, δύναμη κι επιλογές, μακριά από τη μιαρή κι ανυπόφορη πλέον όχθη της μεγάλης μάζας των ανώνυμων, αναλώσιμων και δίχως στον ήλιο μοίρα ανθρώπων.
Τη στιγμή που θα πειστεί, θα έχει χαθεί. Μαζί του και η ελπίδα.
Όλοι οι πατέρες της Εκκλησίας συνιστούν ταπεινότητα. Μπορεί να κάνω λάθος, αλλά έχω την εντύπωση ότι η ταπεινότητα λογαριάζεται ως μέγιστη αρετή.
Ο τόσος εκθειασμός της ταπεινότητας προκαλεί απορία σε κείνους που την κατανοούν σαν επιφανειακή μετριοφροσύνη. Θαρρούν ότι ταπεινότητα σημαίνει να μην ξιπάζεσαι, να αποφεύγεις ειλικρινώς την αυτοαναφορά, την αυτοπροβολή και τους επαίνους. Μα αυτά όλα είναι μόνο η επιφάνεια.
Στο βάθος, ταπεινότητα σημαίνει περιστολή και καταστολή (με απώτερο – αν και προδιαγεγραμμένα ανέφικτο – σκοπό τον εκμηδενισμό) του ιδίου θελήματος, των απόψεων και των επιθυμιών, των κινήσεων της ψυχής. Αυτό είναι κάτι διαφορετικό από την επιφανειακή μετριοφροσύνη. Όπου υπάρχει ταπεινότητα, δεν υπάρχει κάτι με το οποίο το κακό μπορεί να συνεργαστεί. Με το κακό απόν, το έδαφος προσφέρεται μόνο για αρετές.
Για να μη φτάσουμε στα άκρα, ένα πρώτο σκαλί ταπεινότητας είναι η τοποθέτηση των προσωπικών αναγκών όχι ψηλότερα από τις ανάγκες του συνόλου. Για παράδειγμα, το προσωπικό οικονομικό κέρδος δεν τοποθετείται ψηλότερα από την υγεία του φυσικού περιβάλλοντος.
Έστω με αυτόν τον βαθμό ταπεινότητας θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί ίσως και όλα τα εγκλήματα. Μια πολύ καλή βάση κοινωνικής συνύπαρξης θα είχε κατακτηθεί. Οι ανώτεροι βαθμοί ταπεινότητας θα έμεναν ως άθλημα για τους κυνηγούς της αγιότητας.
Η απουσία ταπεινότητας δεν σημαίνει μόνο διάθεση για ξιπασιά, αυτοαναφορά και αυτοπροβολή. Σημαίνει ισχυρό θέλημα, επιθυμίες ξέφραγες, φιλοδοξίες αχαλίνωτες. Αυτό, με τη σειρά του, σημαίνει έδαφος για να πατήσει το κακό, πιασίματα για να πιαστεί.
Όταν ακούω για ανθρώπους που έχουν πίσω τους αγώνες και θυσίες και κάποτε δικαιώνονται με ένα αξίωμα, με μια υψηλή θέση ευθύνης, χαίρομαι γι’ αυτή τη δικαίωση – προφανώς, την αξίζουν. Χαίρομαι, επίσης, γιατί γεννιέται μια ελπίδα για το καλό. Μα δεν μπορώ να κοιμηθώ ήσυχος, το κακό έχει άπειρα πλοκάμια. Εύχομαι ο δικαιωμένος να έχει ταπεινότητα. Γιατί, χωρίς ταπεινότητα, δεν θα είναι δύσκολο να πειστεί, με τη βοήθεια του χρόνου, των πειρασμών και των πιέσεων, ότι, μετά από τόσους αγώνες και τόσες θυσίες, έφτασε η ώρα και για κείνον (το αξίζει, το κέρδισε) να ξαποστάσει, να γευτεί καρπούς, να βαδίσει στην όχθη των ανθρώπων με όνομα, δύναμη κι επιλογές, μακριά από τη μιαρή κι ανυπόφορη πλέον όχθη της μεγάλης μάζας των ανώνυμων, αναλώσιμων και δίχως στον ήλιο μοίρα ανθρώπων.
Τη στιγμή που θα πειστεί, θα έχει χαθεί. Μαζί του και η ελπίδα.
Ρομπέν
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου