Κυριακή 13 Δεκεμβρίου 2009

Hannibal ante portas

.
Όλα δείχνουν ότι ο Ελληνισμός βρίσκεται μπροστά σε μια κρίσιμη καμπή της Ιστορίας του. Πολλά μεγέθη έχουν πάρει ή τείνουν να πάρουν οριακές τιμές και οι πιέσεις που ασκούν στους όρους επιβίωσης είναι συνθλιπτικές.

Η σοβαρότητα μιας κατάστασης σπανίως γίνεται ευρέως αντιληπτή σε πραγματικό χρόνο, δηλαδή στο παρόν. Οι λαοί κατανοούν τα μεγάλα και τα σπουδαία αποκλειστικά ως ιστορικές αναφορές σε γεγονότα του παρελθόντος. Το παρόν είναι εξαιρετικά πολύπλοκο σε σχέση με τον χρόνο προσπέλασής του για να κατανοηθεί επαρκώς από τον μη ειδικό – από τον μέσο βιοπαλαιστή ή φοιτητή. Είναι απελπιστικά δυσδιάκριτη – συχνά εσκεμμένως συγκαλυμμένη – η ύφανση πολλών μικρών, φαινομενικά σκόρπιων και ανεξάρτητων ενεργημάτων σε έναν λειτουργικό ιστό. Ακόμα πιο δυσδιάκριτες, αν όχι εντελώς αόρατες και απρόβλεπτες, οι συνέπειες του ιστού στο μέλλον (που από τη φύση του είναι ούτως ή άλλως ακαθόριστο).

Απόπειρα απογραφής των δυνάμεων που σήμερα πολιορκούν τον Ελληνισμό, αφενός ως πρόταση πολιτισμού και αφετέρου ως εθνική-ιστορική υπόσταση: πολιτική κατάρρευση, οικονομική χρεοκοπία, αλυτρωτισμός των γειτόνων, πολιτισμικό κώμα, πνευματική ένδεια, ιστορικός απορφανισμός, απουσία παιδείας, γενικός σκοταδισμός και παντοειδής διχασμός. Δεν είναι ένα και δύο τα δεινά, ούτε είναι ανεξάρτητα μεταξύ τους: το ένα θρέφει και αναπαράγει το άλλο, σε αέναο φαύλο κύκλο. Για την ακρίβεια, εφόσον πρόκειται για πολυδιάστατο και πολυπαραμετρικό κακό, πιο κατάλληλη γεωμετρική παράσταση είναι η φαύλη σφαίρα: αναρίθμητοι φαύλοι κύκλοι που τέμνονται στους πόλους της σφαίρας – κόμβους απελεύθερης κυκλοφορίας της φαυλότητας (απελεύθερης: από τη στενότητα της γραμμής, στην άπλα της επιφάνειας).

Με τον Αννίβα προ των πυλών, να εκλάβουμε ως πολιτικό τρικ ή ως σειρήνα συναγερμού την καινοφανή (;) φιλολογία περί απειλής της εθνικής κυριαρχίας; («Απειλή για την εθνική κυριαρχία το δημοσιονομικό αδιέξοδο».) Τα λένε για να μας τρομάξουν (ώστε να καταπιούμε αδιαμαρτύρητα τα όποια μέτρα σωτηρίας) ή για να μας προετοιμάσουν (ώστε να δεχτούμε αμαχητί τη συρρίκνωση, ίσως τον αφανισμό); Ο Χρήστος Γιανναράς είχε προειδοποιήσει για ένα τέτοιο ενδεχόμενο εδαφικής συρρίκνωσης (επιφυλλίδες στην Καθημερινή: «Μηδέν στο πηλήκιο»!, στις 27-09-09, και Η «δουλική φύση» του δανειολήπτη , στις 01-11-09). Αλλά τι ξέρει κι αυτός; Ένας γραφικός εθνικιστής είναι.

Το μείζον ζητούμενο τώρα είναι: Τι κάνουμε από δω και πέρα; Πολύ φοβάμαι ότι ο αγώνας είναι τόσο άνισος, ώστε δεν αφήνει κανένα περιθώριο ελπίδας για νίκη. Όταν ο Αννίβας είναι προ των πυλών, είναι πολύ αργά για να σωθεί η ανοχύρωτη πόλη ως σύνολο. Για κάτι τέτοιο θα απαιτούνταν γραμμές άμυνας, υποδομές, σχέδια δράσης, αξιόμαχος στρατός, ετοιμότητα των μηχανισμών, ομόνοια των πολιτών, πνεύμα ηρωισμού και αυτοθυσίας – κοντολογίς, μακροχρόνια προπαρασκευή. Όταν όλα αυτά απουσιάζουν, το μόνο κέλευσμα που ίσως έχει νόημα είναι το «ο σώζων εαυτώ σωθήτω!».

Μήπως ήρθε η ώρα να δεχτούμε το τέλος του Ελληνισμού, ως εθνικής-ιστορικής υπόστασης; Και να εστιάσουμε την προσοχή μας στη διάσωση του Ελληνισμού ως πρότασης πολιτισμού; Γιατί, ως πρόταση πολιτισμού ο Ελληνισμός θα συνεχίσει να υπάρχει, ακόμα και στο πλαίσιο μιας νέο-οθωμανικής αυτοκρατορίας ή ενός αμερικανικού προτεκτοράτου ή οποιουδήποτε άλλου γεωπολιτικού μορφώματος, όσο υπάρχει έστω και ένας Γιανναράς ή ένας Ζουράρις, φορέας και θεματοφύλακας της πρότασης. Ενώ για τη διατήρηση της εθνικής-ιστορικής υπόστασης του Ελληνισμού, δηλαδή ενός έθνους-κράτους, υπάρχουν άλλες αναγκαίες συνθήκες, οι οποίες έχουν πάψει εδώ και πολλά χρόνια να ικανοποιούνται.

Σε περίπτωση που αποδειχτεί ότι το Έθνος έχει πεθάνει, τότε, αν και όταν συνειδητοποιήσουμε την απώλεια, θα βρεθούμε μπροστά στα πέντε στάδια του πένθους: άρνηση, οργή, διαπραγμάτευση, κατάθλιψη, αποδοχή. Γονιμότητα ανεύρεσης νέων δρόμων εντοπίζεται μόνο στο τελευταίο.

Ρομπέν

Δεν υπάρχουν σχόλια: