Κυριακή 27 Σεπτεμβρίου 2009

Σκάφος ακυβέρνητο

.
Στις 14 Απριλίου 1865 ο Τζον Γουίλκς Μπουθ δολοφονεί τον Αβραάμ Λίνκολν. Πέντε μέρες πρωτύτερα ο Στρατηγός (των Νοτίων) Ρόμπερτ Λι είχε παραδοθεί στο Απομάτοξ, βάζοντας τέλος στον αιματηρό τετραετή αμερικανικό εμφύλιο.

Ακολούθως, ο ποιητής Γουόλτ Γουίτμαν εκφράζει την οδύνη του για τον θάνατο του ηγέτη του με ένα ποίημα που έμεινε στην ιστορία, το “O Captain, my Captain”.

Φυσικά, αυτή δεν είναι η μοναδική περίπτωση ενός ηγέτη που ενέπνεε. Αλλά είναι μία που άφησε γραπτό μνημείο.

Όμως τι είναι αυτό που κάνει τον ηγέτη; Ποιο είναι το κοινό χαρακτηριστικό του ηγέτη, του δασκάλου και του πατέρα, εκείνο που κάνει την παρουσία τους απαραίτητη κι ευεργετική, ενώ την απώλειά τους οδυνηρή και δυσβάσταχτη;

Νομίζω ότι είναι η απόφασή τους να υπηρετούν. Είναι η διάθεση αυθυπέρβασης και αυτοπροσφοράς.

Υπάρχει ένα γεγονός αναφοράς, μια εικόνα αρχετυπική, στην αφετηρία κάθε γνήσιου μονοπατιού ηγεσίας: ο Χριστός γονατιστός πλένει τα πόδια των μαθητών του. Ο Θεός υπηρετεί τον άνθρωπο. Ο Δημιουργός προσφέρεται στο δημιούργημα.

Βλέπεις την τηλεμαχία των έξι «αρχηγών» και, κατόπιν, τη μονομαχία των δύο «υποψήφιων πρωθυπουργών» και νιώθεις οργή, απογοήτευση, οίκτο, ναυτία. Διαπιστώνεις την τραγική αναντιστοιχία ανάμεσα στις έννοιες που φέρουν οι τίτλοι και στα πρόσωπα (;) που φέρουν τους τίτλους. Ανάμεσα στο που η ψυχή ποθεί και στο που το μάτι βλέπει και το αυτί ακούει. Ανάμεσα στην άχρονη επαγγελία και στην έγχρονη πραγματικότητα. Μεγάλος πόνος αυτός.

Μεγάλος πόνος για έναν λαό, για ένα έθνος, η έκλειψη, η κραυγαλέα απουσία πατέρων, δασκάλων, ηγετών.

Στις εκλογές της ερχόμενης Κυριακής το ερώτημα που θα απαντηθεί δεν είναι: ποιος ο πιο ικανός να υπηρετήσει το σύνολο. Είναι: ποιος ο πιο ικανός να ξεγελάσει ότι θα υπηρετήσει το σύνολο, ώστε, αφού εκλεγεί, να επιδοθεί αναίσχυντα στην υπηρεσία εαυτού και ημετέρων.

Κι αυτή η αρπαχτική προδιάθεση φαίνεται στο γυαλί. Φαίνεται πια καθαρά, όσο πιασάρικα και αν είναι τα μαρκετινίστικα σλόγκαν, όσο ελκυστικές οι υποσχέσεις. Δυσώδη ψεύδη που δεν πείθουν ούτε μικρό παιδί.

Μα δε βγαίνει μόνο ο λαός χαμένος από αυτό το θέατρο του παραλόγου, του ψεύδους και της ιδιοτέλειας. Βγαίνουν χαμένοι και οι ίδιοι οι αποκαλούμενοι «αρχηγοί». Πόσο μεγάλες κι ανεπίστρεπτες ευκαιρίες μεγαλείου! Τι σπατάλη! Να έχεις τη δύναμη στα χέρια σου, το πεπρωμένο ενός λαού στα χέρια σου, και ούτε καν να διανοηθείς να σταθείς, έστω για μια στιγμή, στο ύψος ενός πραγματικού ηγέτη. Κανένας ποιητής ποτέ δε θα γράψει για σένα “O captain, my captain”. Ήσουν ο καπετάνιος του τίποτα. Η ιστορία θα σε προσπεράσει με ένα ηχηρό ρέψιμο.

Κάποιος πρέπει να το πει στους έξι. Και στους τριακόσιους. Ότι δεν μετράει το τι λες. Αλλά το ποιος είσαι και το τι μπορείς να γίνεις. Το πόσο ανοιχτός είσαι στην υπηρεσία. Να τους πει, επίσης, να μη λιγοψυχήσουν. Δύσκολη και επαχθής μπορεί να φαίνεται η υπηρεσία, μα είναι εξόχως λυτρωτική. Εξόχως μοναδική ως τρόπος πραγματικής (κοινωνούμενης) εμπειρίας. Εξόχως προαπαιτούμενη, για να σταθεί απέναντί σου ο ποιητής και, με δάκρυα στα μάτια, να σε χαιρετίσει: «Ω καπετάνιε, καπετάνιε μου!»


ΥΓ1: Θυμίζω την πρόταση Γιανναρά, ως μόνη δυνατή απάντηση στην ασύδοτη φαυλότητα: αφαίρεση δύναμης από τα κόμματα εξουσίας. Εδώ θα βρείτε μια λίστα με όλα τα κόμματα που παίρνουν μέρος στις εκλογές. Ψάξτε το λίγο.

ΥΓ2: Δεν μπορώ να μην ξεχωρίσω, από τους έξι, τον Yorgos. Διαφέρει από τους άλλους: είναι πάντα ψυχαγωγικός. Επίσης, πάντα φαίνεται να πασχίζει, απόδειξη ότι είναι φίλεργος. Και, σε κάθε περίπτωση, το παρελθόν του αποτελεί εγγύηση για το μέλλον του.

ΥΓ3: Για να είμαστε δίκαιοι, υπάρχει στην πρόσφατη ελληνική ιστορία ένας κάπτεν που λατρεύτηκε από τον λαό. Ο Θοδωρής Ζαγοράκης.

Ρομπέν

O Captain My Captain
του Walt Whitman

O Captain my Captain! our fearful trip is done,
The ship has weathered every rack, the prize we sought is won,
The port is near, the bells I hear, the people all exulting,
While follow eyes the steady keel, the vessel grim and daring;
But O heart! heart! heart!
O the bleeding drops of red,
Where on the deck my Captain lies,
Fallen cold and dead.

O Captain! my Captain! rise up and hear the bells;
Rise up--for you the flag is flung for you the bugle trills,
For you bouquets and ribboned wreaths for you the shores a-crowding,
For you they call, the swaying mass, their eager faces turning;
Here Captain! dear father!
This arm beneath your head!
It is some dream that on the deck,
You've fallen cold and dead.

My Captain does not answer, his lips are pale and still;
My father does not feel my arm, he has no pulse nor will;
The ship is anchored safe and sound, its voyage closed and done;
From fearful trip the victor ship comes in with object won;
Exult O shores, and ring O bells!
But I, with mournful tread,
Walk the deck my Captain lies,
Fallen cold and dead.
.

Δεν υπάρχουν σχόλια: