.
Σταύρωση, Ανάσταση. Λέξεις.
Θυμάμαι, όταν ήμουν παιδί οι λέξεις αυτές δεν είχαν ψηλαφητό για μένα περιεχόμενο. Πάει να πει, δεν με αφορούσαν προσωπικά. Κάποτε σταυρώθηκε ο Χριστούλης και μετά αναστήθηκε. Και τώρα γιορτάζουμε την επέτειο. Αυτό ήταν όλο.
Πολύ αργότερα κατάλαβα το νόημα. Αντιλήφθηκα τη Σταύρωση με όρους πιο προσωπικούς. Σταυρός η ζωή. Καθημερινή η σταύρωση της σάρκας και της ψυχής, αδιάλειπτη, αδυσώπητη. Η Ανάσταση εκκρεμεί ως ελπίδα.
Δεν συμφωνούν όλοι με τούτη τη σταυρική θεώρηση. Για κάποιους η χαρά της ζωής είναι βίωμα καθημερινό. Η ζωή κατά βάση ένα πανηγύρι, ενδεχομένως με σποραδικά περιστατικά θλίψεων.
Αναρωτιέμαι, ποια η αιτία των διαφορετικών θεωρήσεων; Εκ των προτέρων αποκλείω τις ταξικές, κοινωνικές, οικονομικές συνθήκες. Στις ίδιες συνθήκες διαφορετικοί άνθρωποι βλέπουν τη ζωή διαφορετικά. Εξάλλου, ο Εκκλησιαστής, μολονότι γιος του Δαβίδ και βασιλιάς στην Ιερουσαλήμ, γράφει το έπος της ματαιότητας (όπου περιέχεται ο γνωστός αφορισμός που το συνοψίζει: «ματαιότης, ματαιοτήτων, τα πάντα ματαιότης»), ενώ κάτι πένητες και ανέστιοι Ζορμπάδες χορεύουν τη ζωή σαν να ήταν συρτάκι σε ελληνική παραλία. (Ένα άλλο δίδυμο που τοποθετείται πάνω στο δίπολο Σταυρός-ηδονισμός είναι οι Νάρκισσος και Χρυσόστομος, στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Χέρμαν Έσσε.)
Οφείλεται η διαφορά των θεωρήσεων σε κάποια γενετική προδιάθεση, που σε σπρώχνει προς τη μεριά είτε του Εκκλησιαστή είτε του Ζορμπά; Ή μήπως οφείλεται σε συνειδητή κι ελεύθερη απόφαση: είτε αναζήτησης του υπερβατικού, οπότε το βλέμμα γυμνάζεται κατά τρόπο ώστε ο κόσμος να αποκαλύπτεται Σταυρός και η ζωή Σταύρωση, είτε αναζήτησης της ηδονής, η οποία εγκολπώνεται το κοσμικό και αποθεώνει το εφήμερο; Κι αν ο καθοριστικός παράγοντας είναι η συνειδητή κι ελεύθερη απόφαση, πόσο συνειδητή και πόσο ελεύθερη μπορούμε να δεχθούμε ότι είναι; Πόσο καθαρή από γενετικές προδιαθέσεις και κοινωνικές επιρροές; Μπορεί να σταθμιστεί κάτι τέτοιο;
Αναρωτιέμαι μεν, αλλά χωρίς να πιστεύω ότι υπάρχουν οι αντίστοιχες απαντήσεις. Ακόμα κι αν υπάρχουν, δεν πιστεύω ότι έχουν κάποια δύναμη ανάσχεσης ή εκτροπής. (Προσοχή: δεν λέω ότι δεν υπάρχει γενικά δύναμη ανάσχεσης ή εκτροπής, λέω ότι οι απαντήσεις που ψάχνω δεν έχουν τέτοια δύναμη.) Ένεκα είτε προκαθορισμού είτε ελευθερίας, όσοι βαδίζουν πάνω στον δρόμο της Σταύρωσης θα παραμείνουν σ’ αυτόν, ελπίζοντας στην Ανάσταση. Πιστεύοντας στην Ανάσταση. Τίποτα άλλο δεν μετράει ουσιαστικά.
Σταύρωση, Ανάσταση. Λέξεις.
Θυμάμαι, όταν ήμουν παιδί οι λέξεις αυτές δεν είχαν ψηλαφητό για μένα περιεχόμενο. Πάει να πει, δεν με αφορούσαν προσωπικά. Κάποτε σταυρώθηκε ο Χριστούλης και μετά αναστήθηκε. Και τώρα γιορτάζουμε την επέτειο. Αυτό ήταν όλο.
Πολύ αργότερα κατάλαβα το νόημα. Αντιλήφθηκα τη Σταύρωση με όρους πιο προσωπικούς. Σταυρός η ζωή. Καθημερινή η σταύρωση της σάρκας και της ψυχής, αδιάλειπτη, αδυσώπητη. Η Ανάσταση εκκρεμεί ως ελπίδα.
Δεν συμφωνούν όλοι με τούτη τη σταυρική θεώρηση. Για κάποιους η χαρά της ζωής είναι βίωμα καθημερινό. Η ζωή κατά βάση ένα πανηγύρι, ενδεχομένως με σποραδικά περιστατικά θλίψεων.
Αναρωτιέμαι, ποια η αιτία των διαφορετικών θεωρήσεων; Εκ των προτέρων αποκλείω τις ταξικές, κοινωνικές, οικονομικές συνθήκες. Στις ίδιες συνθήκες διαφορετικοί άνθρωποι βλέπουν τη ζωή διαφορετικά. Εξάλλου, ο Εκκλησιαστής, μολονότι γιος του Δαβίδ και βασιλιάς στην Ιερουσαλήμ, γράφει το έπος της ματαιότητας (όπου περιέχεται ο γνωστός αφορισμός που το συνοψίζει: «ματαιότης, ματαιοτήτων, τα πάντα ματαιότης»), ενώ κάτι πένητες και ανέστιοι Ζορμπάδες χορεύουν τη ζωή σαν να ήταν συρτάκι σε ελληνική παραλία. (Ένα άλλο δίδυμο που τοποθετείται πάνω στο δίπολο Σταυρός-ηδονισμός είναι οι Νάρκισσος και Χρυσόστομος, στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Χέρμαν Έσσε.)
Οφείλεται η διαφορά των θεωρήσεων σε κάποια γενετική προδιάθεση, που σε σπρώχνει προς τη μεριά είτε του Εκκλησιαστή είτε του Ζορμπά; Ή μήπως οφείλεται σε συνειδητή κι ελεύθερη απόφαση: είτε αναζήτησης του υπερβατικού, οπότε το βλέμμα γυμνάζεται κατά τρόπο ώστε ο κόσμος να αποκαλύπτεται Σταυρός και η ζωή Σταύρωση, είτε αναζήτησης της ηδονής, η οποία εγκολπώνεται το κοσμικό και αποθεώνει το εφήμερο; Κι αν ο καθοριστικός παράγοντας είναι η συνειδητή κι ελεύθερη απόφαση, πόσο συνειδητή και πόσο ελεύθερη μπορούμε να δεχθούμε ότι είναι; Πόσο καθαρή από γενετικές προδιαθέσεις και κοινωνικές επιρροές; Μπορεί να σταθμιστεί κάτι τέτοιο;
Αναρωτιέμαι μεν, αλλά χωρίς να πιστεύω ότι υπάρχουν οι αντίστοιχες απαντήσεις. Ακόμα κι αν υπάρχουν, δεν πιστεύω ότι έχουν κάποια δύναμη ανάσχεσης ή εκτροπής. (Προσοχή: δεν λέω ότι δεν υπάρχει γενικά δύναμη ανάσχεσης ή εκτροπής, λέω ότι οι απαντήσεις που ψάχνω δεν έχουν τέτοια δύναμη.) Ένεκα είτε προκαθορισμού είτε ελευθερίας, όσοι βαδίζουν πάνω στον δρόμο της Σταύρωσης θα παραμείνουν σ’ αυτόν, ελπίζοντας στην Ανάσταση. Πιστεύοντας στην Ανάσταση. Τίποτα άλλο δεν μετράει ουσιαστικά.
Ρομπέν
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου