Κυριακή 21 Ιουνίου 2009

Και μετά τι;


Το κρίσιμο μέγεθος είναι ο χρόνος.


Το κρίσιμο ερώτημα είναι: Και μετά τι;

Αυτό το ερώτημα είναι καθοριστικό σε κάθε περίπτωση που δεν γνωρίζεις το μέλλον. Δηλαδή πάντα.


Ας πούμε ότι το αεροπλάνο σου έπεσε στην έρημο. Πρέπει να περπατήσεις, για να σωθείς. Δεν ξέρεις για πόσο χρόνο. Για μια μέρα, μια εβδομάδα, έναν μήνα; Το σακίδιό σου περιέχει μπουκάλια με νερό. Έτερος επιζήσας, ένας Αμερικάνος, φέρει σακίδιο γεμάτο με δολάρια. Ένα εκατομμύριο δολάρια, σου λέει. Αλλάζουμε σακίδια; Λες, μερικά μπουκάλια νερό για ένα εκατομμύριο δολάρια, είναι η ευκαιρία της ζωής μου. Good deal. Λες. Και κάνεις το λάθος. Ξεχνάς να θέσεις το κρίσιμο ερώτημα: Και μετά τι; Αν χρειαστεί να περπατήσεις για μέρες, τι θα πίνεις; Δολάρια;


Κάποτε ο άνθρωπος έτρωγε ό,τι έβγαζε ο κήπος του. Ήξερε τι έτρωγε. Μετά η οικονομία άλλαξε. Οι δουλειές άλλαξαν. Λίγοι παρέμειναν καλλιεργητές. Στην αρχή τα πράγματα ήταν πιο ελεγχόμενα. Στο χωριό σχεδόν ό,τι χρειαζόσουν το παρήγε κάποιος συγχωριανός. Πάλι ήξερες τι έτρωγες. Ή περίπου.


Μετά όλα μεγάλωσαν: οι εταιρίες, οι παραγωγές, η ματαιοδοξία, η απληστία. Ο κόσμος στοιβάχτηκε στις πόλεις. Και μετά τι; Δεν ξέρεις τι τρως και τι είδους επιπτώσεις έχει στο σώμα σου. Δεν ξέρεις πώς παράγεται και ποιος το παράγει. Δεν ξέρεις τις προθέσεις και τα σχέδια αυτού που το παράγει. Έχεις χάσει εντελώς τον έλεγχο της τροφής σου.


Και μετά τι;

Και μετά έρχονται κάτι τσίφτες και σου λένε, θα τρως μεταλλαγμένα και θα μεταλλαχτείς και θα φύγεις πριν την ώρα σου. Δεν μπορείς να κάνεις διαφορετικά, γιατί οι τσίφτες έχουν εξαγοράσει ή εξοντώσει όλους τους άλλους παραγωγούς. Γιατί δεν υπάρχει πια φυσική καλλιέργεια. Γιατί ο μεταλλαγμένος σπόρος είναι γενετικά επικρατής και ο φυσικός υπολειπόμενος, επομένως ο μεταλλαγμένος μολύνει και μεταλλάσσει τον φυσικό. Γιατί ο άνεμος παρασύρει τον μεταλλαγμένο και τον πάει παντού, για να μολύνει τα πάντα.


Και έρχεται η στιγμή που δεν έχει μείνει τίποτα φυσικό. Τίποτα. Σου έκλεψαν την τροφή σου. Τους άφησες να σου την κλέψουν. Εσύ.


Γιατί τους άφησες;


Πάμε ένα βήμα πίσω.

Δουλεύεις σαν είλωτας για να πληρώσεις το πανάκριβο νοίκι και την πανάκριβη, αν και ευτελούς πια θρεπτικής αξίας, τροφή σου, αυτήν που κάποτε παρήγες ο ίδιος. Το μυαλό σου τρέφεται με ροές εικονικής πραγματικότητας από την τηλεόραση, από τα μίντια. Είσαι εθισμένος στην κατανάλωση. Ακόμα και τα όνειρά σου είναι υποβολιμαία.


Υπάρχεις μόνο σε ένα αυστηρά ζωώδες επίπεδο. Δυνατότητα υπέρβασης δεν υπάρχει, το λένε και επιστήμονες. Άλλος τρόπος δεν υπάρχει, το λέει η πλειοψηφία. Ελπίδα δεν υπάρχει, το νιώθεις.


Και μετά τι;


Δεν ρωτάς.

Ρομπέν


6 σχόλια:

tassos είπε...

Δεν ξέρω αν τα μεταλλαγμένα είναι το σωστό πεδίο μάχης αν και θα ήταν ανόητο να μη γίνει αναφορά στα συμφέροντα που ορίζουν τα παιχνίδια στο συγκεκριμένο ζήτημα.

Το θέμα είναι και ότι ο έρμος ο πλανήτης δε φτιάχτηκε για 6 δισ. ανθρώπους. Πώς θα τους ταϊσεις όλους;

Ρομπέν είπε...

Το ερώτημα αυτό προπαγανδίζεται κατά κόρον από τους υποστηρικτές των μεταλλαγμένων. Υποτίθεται ότι νομιμοποιεί τις μεθόδους της μονσάντο;

Καταρχήν ποιος μπορεί να πει με σιγουριά για πόσους ανθρωπους φτιάχτηκε ο πλανήτης; Δηλαδή τι, έχουμε φυτέψει κάθε σπιθαμή καλλιεργήσιμης γης; Έχουμε εξαντλήσει κάθε δυνατότητα έρευνας για βελτίωση της αποδοτικότητας; Και, το κυριότερο, έχουμε επιτύχει άριστη διαχείριση των αγαθών; Όσον αφορά το τελευταίο τουλάχιστον, γνωρίζουμε και οι δύο ότι τεράστιες ποσότητες φρούτων καταλήγουν στις χωματερές στη χώρα μας.

Απλοί υπολογισμοί: 127 εκατομμύρια τετρ. χλμ είναι η έκταση των 4 ηπείρων (αφαίρεσα για προφανείς λόγους την Ανταρκτική) Ας πούμε ότι το ήμισυ αυτής της γης είναι μη καλλιεργήσιμο (έρημοι, τροπικά δάση, απρόσιτα ορεινά πεδία κλπ). Μένουν 60. Ας πούμε ότι το ένα τρίτο από αυτόν τον κάμπο καλύπτεται από αστικό ιστό. Αφαιρούμε, δηλαδή, άλλα 20. (Ωστόσο, ακόμα και ο αστικός ιστός είναι εκμεταλλεύσιμος, αν θέλουμε να μιλήσουμε για πλήρη εντατικοποίηση των προσπαθειών, με τη μέθοδο των green roofs - κήποι στις ταράτσες, κάποιοι το κάνουν, γιατί όχι όλοι;). Μένουν τελικά 40 εκ. τετρ. χλμ. Ή 40 δισ. στρέμματα.

Ο πληθυσμός της γης είναι 6 δισ. ή ας πούμε χοντρικά 2 δισ. οικογένειες.

Η διαίρεση δίνει 20 στρέμματα ανά οικογένεια. Ας πούμε ότι κάτι χοντρό μου έχει διαφύγει στους υπολογισμούς μου και στην πραγματικότητα αναλογούν 10 στρέμματα ανά οικογένεια. Για να είμαστε πιο σίγουροι ας πούμε ότι αναλογούν 5 στρέμματα.

Ξέρεις τι μπορεί να φαει μια οικογένεια από 5 στρέμματα; Προτείνω το εξής (το εννοώ): Φύτεψε σε ένα παρτέρι μια ντοματιά. Μία μόνο. Ρίχνε της μόνο λίγο νερό κάθε μέρα και τίποτα άλλο. Ασ' την στη μοίρα της. Και μετά δες πόσες ντομάτες θα σου δώσει. 5 στρέμματα μπορούν να σου δώσουν περισσότερα από όσα χρειάζεσαι.

Ας το προσεγγίσουμε διαφορετικά. Οι παππούδες μας ζούσαν από τους μπαξέδες τους. Στη σύγχρονη Ελλάδα, μήπως έχουμε γίνει τόσοι πολλοί, ώστε δεν υπάρχει αρκετή γη για να έχει ο καθένας από τους Έλληνες το μπαξεδάκι του; Δεν εκατονταπλασιαστήκαμε δα από τη δεκαετία του '50. Άντε να διπλασιστήκαμε.

Κι αν η Ελλάδα, που το μεγαλύτερο μέρος της είναι βουνά, έχει αρκετό καλλιεργήσιμο έδαφος για να έχει κάθε ελληνική οικογένεια τον μπαξέ της, πόσο μάλλον άλλες χώρες, πιο πεδινές.

Νομίζω ότι απλά έχουμε παραιτηθεί πολύ εύκολα. Βολεύει έτσι. Ποιος κάθεται να σκάβει τώρα...

Αλλά να πω και το ύστατο επιχείρημα. Το συγκεκριμένο, βέβαια, ισχύει για μένα, δεν μπορώ να γενικεύσω: Ακόμα και αν πλανήτης δεν μπορεί να μας θρέψει, ας είναι. Καλύτερα μιας ώρας υγεία, παρά 40 χρόνια αρρώστια. Η δική μου θέση.

tassos είπε...

Η συνολική αρώσιμη γη είναι γύρω στα 14 δισ. στρέμματα, δηλαδή περίπου 2 στρέμματα ανά άτομο τώρα, ή 1.5 στρέμμα ανά άτομο σε λίγες δεκαετίες.

Ο μόνος τρόπος για να μας φτάσει αυτή η γη είναι να γίνουμε χορτοφάγοι, δεδομένου του χαρακτήρα της τροφικής αλυσίδας. Ακόμη και διπλάσια έκταση να υπάρχει για τον καθένα μας δε νομίζω ότι βγαίνει ο λογαριασμός. Και ακόμη δε μετρήσαμε το αποτέλεσμα που θα έχει το global warming.

Την ίδια στιγμή, ποτέ όλα τα μέλη της κοινωνίας δεν ασχολούνταν με τη γεωργία. Από τη στιγμή που άρχισε η γεωργία εμφανίστηκε και η γραφειοκρατία, και έτσι πορευόμαστε καμιά 10 χιλιάδες χρόνια τώρα. Απλά μέχρι πριν 200-300 χρόνια πάρα πολλοί έπρεπε να δουλεύουν τη γη για να τρώνε οι ίδιοι αλλά και οι λίγοι της γραφειοκρατίας (κοσμική και θρησκευτική εξουσία, έμποροι, στρατιώτες, τσιφλικάδες, κλπ.)

Επίσης, αυτό το σχήμα δε φαίνεται να άρεσε και πολύ σ'αυτούς που καλλιεργούσαν τη γη γι'αυτό και προσπαθούσαν να εξασφαλίσουν για τα παιδιά τους κάτι καλύτερο, δλδ. διαφορετικό από το επάγγελμα του γεωργού. Και η εκβιομηχάνιση της γεωργίας θεωρήθηκε μεγάλη ευλογία από τους αγρότες σε εποχές που ούτε Μονσάντο υπήρχε ούτε τίποτε αντίστοιχο (εκτός αν τότε το ρόλο της Μονσάντο τον έπαιζε η Τζον Ντηρ).

Τεσπα, ούτε τη Μονσάντο θέλω να υποστηρίξω, ούτε έχω πειστεί σώνει κ καλά ότι μόνο με τα μεταλλαγμένα δε θα πεινάσουμε.

Απλά θέλω να πω ότι δε νομίζω ότι μπορούσε κάποιος να προβλέψει πώς θα ερχότανε τα πράγματα. Η πραγματικότητα μπορεί να κατελίσσεται και χωρίς ενοποιημένες θεωρίες συνομωσίας. Ο καθένας "κάνει τη δουλειά του", "κοιτάει την πάρτη του" και ...να η καταστροφή! Έτσι δεν έγινε και με την οικονομική κρίση;

Ο καθένας κοίταξε τη μεγιστοποίηση του δικού του ωφέλους, χωρίς καν να χρειαστεί να παρανομήσει, και το σύστημα βγήκε από την ισορροπία του -- κάποιοι αγόρασαν σπίτια πιο ακριβά απ'ό,τι τους έπαιρνε, κάποιοι έδωσαν δάνεια σε ανθρώπους που δεν έπρεπε να τα πάρουν, κάποιοι άλλοι πούλησαν παράγωγα που δεν τα καταλάβαιναν, κάποιοι τέταρτοι έφτιαξαν παράγωγα που δεν ήξεραν πώς ακριβώς θα χρησιμοποιηθούν 2-3 χέρια παρακάτω κ.ο.κ.

Ρομπέν είπε...

Με τα περί χορτοφαγίας υπονοείς ότι τα βοοειδή βόσκουν τόνους χλόης σε απέραντα λιβάδια, τα οποία έτσι δεσμεύονται και αφαιρούνται από την αρώσιμη σούμα; Γιατί δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο εκτρέφονται τα ζωντανά πια.

Όπως κι αν έχει, αν ρίξεις δυο κατσίκες μαλτέζες και 10 κότες στα 6 στρεμματάκια που αναλογούν στην τριμελή σου οικογένεια, θα έχεις και αυγά και γάλα και κρέας.

Σύμφωνοι, δεν μπορούν όλοι να γίνουν καλλιεργητές. Αλλά μπορεί η γεωργία να γίνεται με τρόπο που να μην εμπνέει φόβο και τρόμο στους μη καλλιεργητές.

Εξάλλου, δεν μπορώ να καταλάβω πώς είναι δυνατόν να συζητάμε το ενδεχόμενο ότι η λύση σε ένα πρόβλημα (το διατροφικό), μπορεί να είναι κάτι το αφύσικο και δυνητικά άκρως επικίνδυνο. Και μετά τι; Πολύ σύντομα ο πληθυσμός της Γης θα ξεπεράσει τις δυνατότητες θρέψης και της μεταλλαγμένης γεωργίας. Και τότε θα έχεις ΚΑΙ πείνα ΚΑΙ τις συνέπειες στην υγεία από την κατανάλωση των μεταλλαγμένων. Και ουτε θα μπορείς να γυρίσεις πίσω στις φυσικές καλλιέργειες. Σενάριο φρίκης; Τι, επειδή μεταθέτει το πρόβλημα λίγο πιο πέρα στο μέλλον, είναι μια συζητήσιμη λύση;

Το ίδιο κάνουν με τα πυρηνικά εργοστάσια παραγωγής ενέργειας. Δεν επαρκεί λένε η ενέργεια, χρειαζόμαστε πυρηνικούς σταθμούς. Πότε, ρε παιδιά, τα εξαντλήσαμε όλα; Είδατε τεράστιες εκτάσεις με φωτοβολταϊκά, είδατε χιλιάδες ανεμογεννήτριες, είδατε μονάδες βιομάζας; Είδατε περικοπή της σπατάλης ενέργειας;

Μου κάνει εντύπωση αυτή η ευκολία. Λιγοστεύει το φαγί; Σπείρε μεταλλαγμένα. Τελειώνει το πετρέλαιο; Άναψε πυρηνικούς αντιδραστήρες. Θυμίζω το κρίσιμο ερώτημα: Και μετά τι;

Δεν θεωρώ απαραίτητες τις θεωρίες συνομωσίας, αλλά ούτε και τις αποκλείω αβασάνιστα. Το πώς έφτασαν τα πράγματα ως εδώ είναι δευτερεύον. Πρωτεύον είναι να βρούμε τι θα κάνουμε. Για αρχή θα πρότεινα να μην εμπιστευτούμε τη διατροφή μας, δηλαδή την επιβίωση του είδους, στα σαΐνια της μονσάντο.

tassos είπε...

Νομίζω το πώς έφτασαν τα πράγματα εδώ είναι σημαντικό να το δούμε γιατί αντιπροσωπεύει το business-as-usual που επιτρέπει να προκρίνονται λύσεις εν γένει πρόσκαιρες (δλδ. κανείς δε σκέφτεται σοβαρά το "και μετά τι;")

Asterios Katsifodimos είπε...

Καταρχήν, πολύ ωραίο άρθρο!

Συμφωνώ με τον Τάσσο ότι 6 δις άνθρωποι δεν χωράμε - τουλάχιστον όχι με κάποια "ποιότητα ζωής".

Αρχικά, με 1.5 στρέμματα δεν μπορεί να ζήσει ένας άνθρωπος. Κάπου πρέπει να ζήσει και το υπόλοιπο οικοσύστημα(άλλα ζώα, φυτά) και οι ανθρώπινες υποδομές(φωτοβολταϊκά, ηλεκτροστραθμοί κλπ).

Επίσης, με 10 κότες και 5 ντοματιές δεν ζεί τριμελής οικογένεια. Κάνε έναν πρόχειρο υπολογισμό και κοίταξέ το. Σφάζεις 3 κότες για να φάς 2 μέρες και κατευθείαν μένεις με 7. Θα πρέπει στο 1.5 στρέμμα να κάνεις 10όροφη καλλιέργεια για να έχεις 30 κότες, 15 γουρούνια και 5 αγελάδες συν τα οπωρολαχανικά σου. Μόνο έτσι συντηρείς μια οικογένεια τριών ατόμων. Η καταγωγή μου, μου επιτρέπει να έχω αποψη για το συγκεκριμένο θέμα.

Τα μεταλλαγμένα είναι μια τεχνολογική εξέλιξη, ένα παράγωγο έρευνας, όπως παράγωγο έρευνας είναι και τα φωτοβολταϊκά και η πυρηνική ενέργεια(της οποίας είμαι υποστηρικτής). Πρίν τελειώσει η έρευνα για κάτι δεν πρέπει να το κατακρίνουμε - έχουμε βέβαια δικαίωμα να το κρίνουμε. Όπως και για κάθε νέο επίτευγμα, πρέπει να αναρωτηθούμε πότε είναι η κατάλληλη στιγμή για να το επιστρατεύσουμε.

Πιστεύω ότι αν δεν θέλουμε να περιορίσουμε τον πληθυσμό της γης, (χωρίς να αφήνουμε τις χώρες του τρίτου κόσμου έξω από το παιχνίδι) και να κρατήσουμε συγρόνως μια "ποιότητα ζωής"(ξέρω, αυτό σηκώνει συζήτηση :))τότε θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τα μεταλλαγμένα, να κάνουμε επιπλέον έρευνα, και ίσως ακόμα, να μεταφέρουμε υποδομές εκτός της χώρου της γης.

Αν πάλι ρίξουμε την "ποιότητα ζωής" τότε είμαι σίγουρος ότι τελικά θα λιγοστέψουμε σαν πληθυσμός, άρα θα γλυτώσουμε από το πρόβλημα :)